به گزارش گلستان ما به نقل از نیلکوه،  نمایندگی مرکزتوسعه نوغانداری کشور درگلستان در شهرستان مینودشت قرار دارد، باوجود مشکلات زیادی که در سر راه پرورش این موجود زیبای و شگفت‎انگیز وجود دارد بازهم تعدادی از کشاورزان به تولید و پرورش می‎پردازند بااینکه دراستان دراکثر شهرها این موجود شگفت‎انگیز پرورش داده می‎شود اما خیلی از ما اطلاعی از چگونگی پرورش آن نداریم البته بعضی از پرورش‎دهندگان هم به روش‎های سنتی عمل کرده و در بعضی مواقع به علت عدم آگاهی از روش درست با مشکل مواجه شده و محصول خوبی به دست نمی‎آورند.

به‌منظور کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه به سراغ مهندس کیومرث ناظمی کارشناس مرکز توسعه نوغانداری کشور در استان گلستان که درزمینهٔ پرورش کرم ابریشم بیش از 20 سال تجربه دارد رفتیم تا در خصوص پرورش کرم ابریشم و مواردی که کشاورزان این بخش نیاز دارند به گفت‌وگو بنشینیم. مطالب ذیل ماحصل این گفت‌وگو است که توجه مخاطبان را به آن جلب می‏کنیم:

عدم وجود کارشناسان و نوغانداران آموزش‌دیده در گلستان

کارشناس مرکز توسعه نوغانداری کشور در استان عدم وجود کارشناسان و نوغانداران آموزش‌دیده در گلستان را یکی از مشکلات این صنعت اعلام کرد گفت: در طول سال برای کارشناسان و نوغانداران کلاس‌های آموزشی برگزار نمی‌شود در حین نگهداری نیز آن‌گونه که باید از نوغانداران سرکشی نمی‌شود.

کیومرث ناظمی با اشاره به اینکه نوغانداران ما اکثراً قدیمی و پا به سن گذاشته هستند گفت: باید جوانان جامعه را وارد این اشتغال کرد. برای این کار نیاز به آموزش است. باید از هر شهرستان‌های استان گلستان نماینده‌هایی طی یک دوره 50 روزه از مرحله تفریق تا برداشت پیله ابریشم را در استان گیلان آموزش ببینند.

وی تصریح کرد: تنها فارغ‌التحصیلان مدرک کارشناسی دام‌پروری نمی‌تواند نوغانداری را هدایت کنند کارشناسان ما باید دوره‌های تخصصی کرم ابریشم را دیده باشند.

به گفته ناظمی طی سال گذشته تنها دو کارشناسان نوغانداری استان گلستان در بهمن‌ماه برای دوره سه روزبه استان گیلان اعزام شدند که خبری از تخم نوغان و نوغانداری و پرورش آن در گیلان نبود.

وی گفت: برخی مدیران استانی حتی تشخیص کرم ابریشم مصدوم با سالم را درک نمی‌کنند.

تخم نوغان یک موجود زنده است

کارشناس مرکز توسعه نوغانداری کشور در استان گلستان در ادامه به توصیه‌های فنی در خصوص پرورش نوغانداری در استان گلستان پرداخت و گفت: تخم نوغان پس از تولید در داخل سردخانه و در دمای پنج درجه سانتی‌گراد نگهداری می‎شود و خارج شدن تخم نوغان از سردخانه به‌منزله شروع یک زندگی است پس در فصل بهار که تقریباً دمای هوا بین 15 تا 16 درجه است برای تخم ابریشم روزهای تولد وزندگی است.

کیومرث ناظمی اظهار داشت: به همین دلیل است که روزانه به‌اندازه توزیع، جعبه‎ها از سردخانه خارج می‎شود. بنابراین نوغان‌داران توجه داشته باشند که تخم کرم ابریشم یک موجود زنده است و از همان لحظه خرید، پرورش این تخم آغاز می‎شود.

وی در مورد تعداد تخم‎ها و نوع ساخت جعبه خاطرنشان کرد: هر جعبه تخم نوغان نوع هیبرید (نسل اول) که مخلوط نژاد چینی و ژاپنی بوده و 1f نژاد ایرانی آن در مرکز تحقیقات استان گیلان تولید می‎شود و در هر جعبه 20 گرمی به تعداد 22 هزار تخم کرم ابریشم وجود دارد که تا یک سال می‎توان در محل سرد نگهداری کرد.

ناظمی افزود: نوغان‌داران پس از تحویل جعبه از مسئول توزیع، سعی کنند به‌آرامی جعبه را حرکت داده و هرگز جعبه را عمودی و یا با زاویه قرار ندهند فقط به‌صورت افقی نگه‌دارند و تا رسیدن به منزل و مکان پرورش مواظب باشند تا ضربه‎های متوالی به جعبه وارد نشود اگر غیر این باشد احتمال دارد که تعدادی از تخم‎ها در همان لحظه اول از بین بروند و کشاورز شانس تولید خوب را از دست بدهد.

مرحله اول پرورش 13 روز طول می‌کشد

کارشناس مرکزتوسعه نوغانداری کشور دراستان گلستان به مرحله اول از پرورش را که در داخل منزل آغاز می‎شود، اشاره کرد و افزود: پس‌ازاینکه جعبه بااحتیاط به منزل برده شد مراقبت آغاز می‎شود، باید پرورش‎دهنده این جعبه را به‌آرامی در داخل یک جعبه مقوایی به‌اندازه جعبه شیرینی قرار داده و به مدت سه روز در محلی قرار دهد که دمای آن از 15 درجه بیشتر نباشد، دیده‌شده که بعضی از کشاورزان تخم‎ها را داخل پارچه ریخته و در کنار بخاری و یک فضای تاریک قرار می‎دهند آن‌ها با انجام این روش غلط، بسیاری از تخم‎ها را از بین می‎برند. پس دقت شود که در سه روز اولیه دما 15 درجه بیشتر نشود، روزی یک یا دو بار در جعبه شیرینی را بازکرده و به‌آرامی تکان دهید تا هوا و نور به تخم‎ها برسد، هرگز جعبه تخم‎ها را پاره نکنید زیرا جعبه‎ها طوری طراحی‌شده که هوا و رطوبت به‌طور مساوی به همه جای آن برسد.

ناظمی افزود: پس از گذشت سه روز دما را تا 22 درجه باید بالا برد این مرحله هم باید هرروز هوا و رطوبت کافی به جعبه‎ها برسد این مدت هم بین هشت‌تا 10 روز ادامه خواهد داشت که مجموعاً مرحله اول 13 روز زمان می‎برد در این 13 روز هیچ غذایی (برگ) به تخم‎ها داده نمی‎شود و این پایان مراحل اول پرورش خواهد بود.

در مرحله دوم پرورش، کرم جوان سه مرحله به خواب می‎رود

کارشناس مرکز توسعه نوغانداری کشور در استان گلستان به مرحله دوم پرورش که پس از گذشت 13 روز است که اتفاق می‎افتد اشاره کرد و بیان داشت: پس از گذشت مرحله اول وارد مرحله دوم و مرحله رشد کرم جوان خواهیم شد در این مرحله با تیغ و یا یک شی تیز به‌آرامی جعبه تخم نوغان را پاره کرده و تخم‎ها را در داخل جعبه بزرگ‎تر روی پارچه تمیز قرار می‎دهیم.

وی این مرحله از رشد کرم را هم مرحله دوم از زندگی این موجود شگفت‎انگیز دانست و تصریح کرد: در مرحله دوم که 15 روز طول می‎کشد کرم‎های جوان نیاز دارند که سه بار در روز غذا بخورند، پرورش‎دهنده باید برگ‎های جوان درخت توت را با قیچی و یا کارد خردکرده و به‌آرامی روی کرم‎های جوان قرار دهد، تا تغذیه کنند.

ناظمی تأکید کرد: در این مرحله در هرروز کرم‎های جوان 18 ساعت در نور و 6 ساعت در تاریکی باید قرار گیرند البته به این نکته هم باید توجه داشته باشیم که نیم ساعت قبل از برگ دادن باید روی کرم‎ها از آهک صنعتی و یا آهک آبدیده پاشید تا اگر رطوبتی درروی پارچه که از ادرار این موجودات تولید می‎شود باقی است از بین برود و محیط کاملاً خشک و بهداشتی شود و سپس غذا به آن‌ها داد.

ناظمی گفت: درمرحله دوم کرم‎های جوان سه مرحله خواب می‎روند در مرحله اول که پس از سه روز اتفاق می‎افتد 24 ساعته است پس از گذشت این زمان کرم‎ها بیدار شده و دوباره سه روز غذا می‎خورند و دوباره 17 ساعت می‎خوابند چهار روز دیگر بیدار هستند و پس از گذشت چهار روز مجدداً 24 ساعت به خواب خواهند رفت و پس از بیدار شدن آن‌ها مرحله دوم رشد کرم‎های جوان به پایان می‎رسد، کرم‎ها باید به مرحله بلوغ وارد شوند و از داخل منزل به بیرون و جایگاه بزرگ‎تر برده شوند و 15 روز دیگر مراحل پرورش کرم بالغ است که در داخل انبارها و یا جایگاه‎های مخصوص برده می‎شوند.

مرحله سوم رشد بین 15 تا 16 روز است

وی ادامه داد: در مرحله سوم که کرم‎های ابریشم بالغ هستند باید برگ‎ها را از شاخه‎های توت جدا نکرد و با شاخه به آن‌ها غذا داد البته در هرروز سه مرحله غذا کافی است کشاورزان سعی کنند که‌برگ‌ها زیاد گرم نباشد که کرم از خوردن آن صرف‌نظر کند، همچنین از برگ‎هایی استفاده شود که آفتاب مناسب خورده و چرب هستند باید توجه داشت که همانند مرحله دوم باید نیم ساعت قبل غذا دادن به آن‌ها آهک پاشید و محیط را مناسب برگ دادن کرد.

ناظمی اظهار داشت: مرحله سوم رشد کرم ابریشم بین 15 تا 16 روز است در این مرحله کرم‎ها رشد کرده‎اند و به فضای بیشتری نیاز دارند، بنابراین انبار و جایگاه‎ها بهترین مکان خواهند بود، دمای هوا هم بین 22 تا 25 درجه دمای خوبی است در این مرحله کرم‎ها بین چهارتا پنج روز متوالی غذا می‎خورند و یک خواب 48 ساعته خواهند داشت.

کارشناس مرکز توسعه نوغانداری کشور در استان گلستان افزود: پس از بیدار شدن دوباره نیاز دارند که غذا بخورند این مرحله هم بین هفت‌تا هشت روز طول می‌کشد پس از گذشت این مدت کشاورز متوجه خواهد شد که کرم‎ها کم‌تحرک شده‎اند و رنگ آن‌ها رو به زردکمی نقره‎ای است و تارهای ریزی در کنار آن‌ها به چشم می‎خورد در این زمان غدد ابریشمی آن‌ها کاملاً بزرگ‌شده است این مرحله تولید است.

ناظمی اذعان داشت: در مرحله آخر نوغان‌داران باید به کرم‎ها کمک کنند تا راحت‎تر پیله خود را تولید کنند بنابراین در استان گلستان بهتر است که چندی نی را روی‌هم محکم بسته و به‌صورت یک دسته بزرگ درآورده پرورش دهند باید از این دسته‎ها به‌اندازه لازم تهیه‌کرده و روی کرم‎ها قرار دهد این نی‎ها تمام سطح فضایی که کرم‎ها قرار دارند را باید بپوشاند البته بعضی از کشاورزان از گیاهی محلی به نامی شلمی هم استفاده می‎کنند این گیاه هم مناسب است اما هرگز از شاخه برگ درختان جنگلی و یا گونی استفاده نشود.

وی تأکید کرد: در هنگام قرار دادن شاخه‎های نی روی کرم نوغان‌داران سعی کنند فضای تهویه هوا و نور راکمی باز بگذارند و محل را به مدت هفت یا هشت روز ترک کنند پس از گذشت این مدت، زمان برداشت محصول خواهد بود و اگر هر یک از پرورش‏دهندگان اصول اساسی را رعایت کرده باشند می‎توانند از هر جعبه 55 تا 60 کیلو پیله ابریشم برداشت کنند.

کارشناس مرکز توسعه نوغانداری کشور دراستان گلستان گفت: این موجود شگفت‎انگیز با گذراندن مراحل و چرخه زیستی خود اکنون در خدمت بشر قرارگرفته تا با تنیدن تارهای ابریشمی و سرانجام تبدیل آن به نخ، بشود زیبایی را به زندگی و بشر هدیه داد، ابریشم هزاران مصرف و کاربرد دارد و بیشترین مصرف ابریشم در صنایع بافندگی و داروسازی است، بسیار جالب است که تحقیقات نشان داده مصرف ابریشم در سکته‏های قلبی، دندانپزشکی، حمله‏های عصبی و شیمی‌درمانی، ساخت داروهای خوراکی که جایگزین بسیاری از قرص‎های شیمیایی است بسیار تأثیر مثبتی به‌جا گذاشته است و در کل دنیا تحقیقات بسیار گسترده‏ای در این زمینه انجام می‎شود در طب سنتی کاربرد دارد و ساخت بسیاری از داروها از ابریشم است و اینکه حتی ابوعلی سینا در کتاب‎های خود بیش از 80 مورد از فواید خوراکی ابریشم را برشمرده است.

به‌راستی‌که این موجود کوچک بسیار شگفت‎انگیز است، امیدواریم در آینده مسئولان به کمک نوغان‌داران ابریشم گلستان را بین‎المللی سازند و پرورش ابریشم از سرگرمی‎های بابرکت هر گلستانی باشد.

انتهای پیام/