به گزارش گلستان ما ؛ انسان موجودی است اجتماعی که زندگیش درنسبت بادیگری به وجهی وجامعه وتاریخ به نسبتی دیگر تعریف میشود.جوامع تاهنگامی که دران مردم بایکدیگر تعامل وتعاون درامور اجتماعی دارند حرکت پیشروانه خود رادارد.

به عبارتی درجامعه ای که همه دارای چنین نگرشی هستند که یکی برای همه وهمه برای یکی"شاهد رشد درابعاد مادی ومعنوی خواهیم بود.یکی از مفاهیم وپدیده هایی که در جامعه ایرانی ونظام معرفتی اسلام داری جایگاه ویژه ای بوده وهمواره بران تاکید میشود بحث خیرات،کارهای عام المنفعه یاصدقات جاریه است که در عرف ازان به عنوان وقف یاد میشود.

دراینجا ذکراین نکته ضروری است که مراد ما از وقف مفهوم فقهی،قانونی وشرعی کلمه نیست بلکه شامل هرنوع عمل خیر خداپسندانه است که توسط خیریاخیرین درحوزه های مختلف اجتماعی واقتصادی درسطح کلان که عوایدش شامل حال مردم وجامعه شود رامشمول میشود.این اقدامات میتواند از بخشش زمین ملکی،خانه،ماشین،زمین زراعی،ارث واموال نقدی وغیره نقدی اعم ازپول،طلا،وهرچه ارزش مادی ومعنوی (مثل اعطای امتیاز یک کتاب خاص)داشته باشد را مدنظر قرارداد.

حال این بخشش ممکن است درقالب برخی مفاهیم دیگر دراقتصاد اسلامی چون خمس،زکات،صدقه،هبه،مالیات،و....تعریف شود.یکی ازارکان تمدن درکنار ایدئولوژی(جهان بینی)وبرنامه ونیروی انسانی اقتصاد است.

اقتصاد اسلامی چنانکه همه اقتصاد دانان اذعان دارند درصورت تحقق جامعه رابه سمت عدالت اجتماعی وقسط ونهایتا پر کردن شکاف اجتماعی وتوحید اقتصادی میکند لذا مشحون از مفاهیمی است که هریک در جامعه سازی میتواند اتفاق بزرگی رارقم بزند.جالب اینجاست دامنه این مفاهیم بسیار گسترده است وبه اشکال گوناگونی است.

ازمفاهیم فردی تا جمعی واز امور مستحب تاواجب کفایی راشامل میشود.نکته حایز اهمیت اینجاست که توجه شارع به این حوزه وتاکیدبران به حدی است که درفروع دین مفاهیمی چون خمس،زکات امده وتولی وتبری نیز مصادیقی برای عدم معامله باکفار وتقویت مومنین.

همچنانکه مفاهیم دیگری چون صدقه جاریه،وقف،هبه،صدقه،اطعام واشکال دیگر وجود دارد که بحث تفصیلی پیرامون ان فرصتی دیگر میطلبد.درجوامع اسلامی به خصوص کشورهایی که ساختار مذهبی تری دارند وساختاری دینی درانجا وجود دارد شاهد همگرایی بیشتری دراین زمینه ها هستیم.به عنوان مثال درایران وسوریه سازمان اوقاف وجود دارد.همینطور ساختارهای دیگری که هریک به نوعی به بسط وتقویت وتثبیت اموردینی و امورمربوط به عام المنفعه میپردازند.

درایران اسلامی تاجاییکه نگارنده مطلع است استان گلستان جزو چهاراستان اول درحوزه موقوفات(همانطورکه ابتدای این نوشتارعرض شد مرادماازوقف الزاما وقف به معنی شرعی وفقهی وحقوقی نیست بلکه شامل عرف میشود)است وشهرستان گرگان نیز درهمین رتبه نسبت به شهرستانها در کشور قراردارد.

شهر جلین که در نزدیکی گرگان وشهرجاده ای محسوب میشود باوجود ارزش زمین،خانه وکلا املاک دارای خیرین بسیار بوده که در ادامه این نوشتار درقالب فرم وردی اسامی و ناحیه عنوان میشود تا با ترویج فرهنگ وقف این عمل خیر توسعه داده شود.

شاید دراین نوشتار اسامی برخی ازقلم جابماندوبابت این کوتاهی پوزش میطلبدوامیدکه اهل قلم بایاداوری نویسندگان  براین صحیفه بیفزایند.درجلین مردم درحوزه صدقه جاریه حضور پررنگی داشته اند.

موقوفات جلین رامیتوان در حوزه های مدرسه،مسجد،اهدایی به امام زاده،مزار یاارامستان،زمین فوتبال،ورزشگاه،اداره پست،درمانگاه،فاطمیه،حسینیه، زینبیه،بیت الزهرا،مرکز بهداشت،شوراوشهرداری، دارالقران،بسیج،سقاخانه،زمین کنارمزار،مخابرات، وازهمه مهمتر بیمارستان تعریف کرد که شاهد وقف واهدای زمین زراعتی،ملکی،خانه،پول نقدی،طلا،کتابخانه،زمین ارشاد،بخشش ارث، و...بوده ایم.

البته برخی ازموقوفه ها به دلیل وصیت نکردن ودروصیت نامه به شکل مکتوب گنجانده نشدن محقق نشد ویا وراث لحاظ نکردند که چندین قطعه زمین درنقاط ارزشمند درجلین ازجمله این موقوفات هستند.

درسالهای اخیر مجموعه ارزشمند واقفین شریف شکل گرفته که به عنوان مجموعه مردم نهاد خدمات اجتماعی بسیاری درحوزه های مختلف با همکاری مردم وحضور خیرین انجام داده اند که جادارد ازمدیریت این مجموعه جناب دکتر علی عربمفرد ودوستان همراه چون محمدتقی مظفری و... تشکرکرد واین نشانگر استقبال مردم است.

البته با موج خصوصی سازی درایران این امکان که در اینده ای نه چندان دور وقف محدودترشود وجود دارد.درپایان پیشنهادمیشود در راستای ترویج وتثبت فرهنگ اسلامی وقف ودرراستای تقدیر از فعالین این حوزه همایش بااین عنوان برگزار گردد تا چراغ وقف همواره روشن بماند .

اگرچه درچندسال پیش طرح همایش فرهیختگان راارایه داد که دران به تقدیراز برترینهای چند گروه وسپس  تشکیل کارگروه هایی چون پزشکان،کشاورزان،دامداران،کارافرینان،فرهنگیان،ورزشکاران،هنرمندان،مهندسین،واقفین،ونامگذاری کوچه هابنام شهدا و....پرداخته شود اما فضای سیاست زده حاکم بر شوراوشهرداری جلین نه تنها تحقق این امر را ممکن نکرد بلکه عدم برنامه ریزی فرهنگی و تعریف در اولویتهای فرهنگی حرکت جمعی را تبدیل به حرکات فردی کرد که دران انرژی و وقت صرف فعالیتهای غیر ضروری وسیاسی شد تاجاییکه اختیارات وفضا(تصمیمات) در چندسال دراختیار چندنفرباگرایش خاص بودکه انتظارات مردم بااین رویکرد براورده نشد.

که طبیعتا به دلیل تفکرسیاسی(جناحی) نه تنها از طرح ها استفاده نشد بلکه به حذف افراد پرداختند که امیداست اکنون باهمدلی مسیر گذشته راتغییردهند تا کارهای برزمین مانده انجام شود.

این نوشتار رابا فهرستی از برخی واقفین شهر به اتمام می رسانیم.

نویسندگان حمید فرشید نیا،حسین پایین محلی

*  استان گلستان  شهر-جلین- جدول خیرین و واقفین شهرجلین   شماره( یک)