به گزارش گلستان ما ؛ این روزها تلفن ثابت، کارت تلفن، تلفن های همگانی، نامه و فاکس کم کم در حال پیوستن به خاطرات هستند و جای خود را به وایبر، تانگو، واتس آپ، لاین، اینستاگرام و ... داده اند.

در واقع در جامعه صنعتی امروز کمتر کسی را می توان یافت که با واژه هایی نظیر «فضای مجازی»، «شبکه های اجتماعی»، «بسته های اینترنتی تلفن همراه»، «اسامی اپلیکیشن های جدید» و اصطلاحاتی از این دست بیگانه باشد. دلیل این مدعی نیز فعالیت 40 تا 50 میلیون کاربر اینترنتی در کشور می باشد که شامل دو سوم جمعیت کشور است.

هر چند به دلیل توسعه امکانات مخابراتی و یا الزامی شدن انجام برخی امورات از طریق سایت ها، نظیر ثبت نام یارانه، کنکور، برخی امورات اداری نظیر ثبت سابقه بیمه، کارت ملی هوشمند، وام ازدواج، خدمات کشاورزی و ... ضریب استفاده از اینترنت در کشور  افزایش پیدا است اما یکی از دلایل اصلی و قابل توجه افزایش استفاده از خدمات اینترنتی و همه گیر شدن آن ]علی الخصوص در دو سه سال اخیر[، ورود نسل جدید تلفن های همراه یا همان گوشی های هوشمند است که لازمه استفاده از بسیاری از خدمات این نوع تلفن ها، اتصال به شبکه اینترنت همراه می باشد.

موبایل همراه اول و آخر

بعد از راه اندازی شبکه مخابراتی تلفن  همراه در سال 1375 ، این وسیله کاربردی به مرور مورد توجه مردم قرار گرفت ولی به علت قیمت بالای گوشی و امتیاز تلفن همراه( خط) ، بیشتر قشر متمول جامعه قادر به خرید این وسیله ارتباطی بودند. با توسعه شبکه های مخابراتی و واردات گوشی های همراه از مبادی رسمی و غیر رسمی کشور و کاهش قیمت گوشی و خط ، ضریب نفوذ تلفن همراه در خانواده ها به طرز چشمگیری افزایش پیدا کرد و امروزه کمتر کسی را می توان  یافت که فاقد گوشی همراه باشد.

هر چند داشتن گوشی همراه فی نفسه ایرادی ندارد و رفاه فراوانی در زمینه اطلاع رسانی در سطح جامعه ایجاد کرده است، ولی نوع نگرش و فرهنگ استفاده از این فن آوری در بین اقشار مختلف مردم، دارای ایرادات اساسی و قابل تامل است.

در حال حاضر نزدیک ترین وسیله به هر کس گوشی همراه اوست { که بر خلاف تلفن ثابت  قابل تماشا، استفاده و حتی لمس برای سایرین نیست و حریمی کاملاً خصوصی و محرمانه محسوب می شود و حتی در پاره ای از موارد زن و شوهر نیز حق دست زدن به گوشی همراه یکدیگر را ندارند!}  این وابستگی به گوشی همراه تا جایی پیش رفته است که حتی تصور سپری کردن یک روز بدون گوشی همراه برای اکثر افراد جامعه ممکن نیست.

پیوند تلفن همراه و اینترنت

تا چند سال پیش از این، ورود به دنیای اینترنت یا همان فضای مجازی نیاز به برخی مقدمات و حتی آموزش های متفاوت داشت. تا جایی که اتصال به اینترنت یا به عبارتی ساخت کانکشن هم از عهده بسیاری از کاربران عمومی رایانه بر نمی آمد. به علاوه مشکلات دیگری نظیر هزینه مجدد تلفن، نیاز به یک خط تلفن، قطع تلفن در هنگام استفاده از اینترنت، خرید کارت اینترنت ساعتی، اخطار ها و قطعی های مکرر، عدم تسلط به زبان انگلیسی جهت خواندن پیام های اخطار و یا ساخت ایمیل، سرعت بیش از حد پائین اینترنت در کشور، الزامی بودن ثبت نام جهت استفاده از امکانات برخی سایت ها و ... باعث شده بود تا سرعت ضریب نفوذ اینترنت در کشور نسبت سایر کشور ها روند کند تری داشته باشد.

اما بعد از راه افتادن نسل های جدید اینترنت در کنار ورود تلفن های هوشمند به بازار بسیاری از این مشکلات مرتفع گردیده است و تنها با ارسال یک عدد از طریق سامانه پیام کوتاه تلفن همراه شما به اینترنت وصل خواهد شد و با نصب یک اپلیکیشن رایگان، بدون نیاز به داشتن ایمیل، رمز کاربری و ثبت نام، امکان بهره گیری از خدمات این نرم افزار ها و ورود به دنیای مجازی میسر می شود.  در واقع می توان رشد سریع استفاده از اینترنت را ماحصل پیوند اینترنت با تلفن همراه دانست.

هوا را از من بگیر اینترنت موبایلم رانه!

استفاده از این نرم افزار ها چنان در جامعه فراگیر شده است که عده ای حتی قطع ارتباط چند دقیقه ای را نیز تحمل نمی کنند. چندی قبل برای تهیه یک سی دی به فروشگاهی مراجعه کردم. در حال انتخاب سی دی بودم که همکار صاحب مغازه وارد مغازه شد و به همکارش گفت « الان 58 دقیقه است که اینترنت گوشی ام قطع شده و از لاین خارج شده ام!» و چون کارت بانکی اش فاقد موجودی بود از همکارش با عجله و دستپاچگی درخواست کارت کرد تا بتواند هر چه سریع تر اینترنت گوشی اش را فعال کند.

در واقع این یک حقیقت تلخ است که اگر  تا دو دهه قبل بسیاری از مردم به تلفن ثابت دسترسی نداشتند، امروزه بسیاری از افراد علی الخصوص جوانان، 58 دقیقه زندگی بدون اینترنت را برنمی تابند و متاسفانه این احساس نیاز شبانه روزی به اینترنت و  اپلیکیشن های جدید در حال افزایش بی رویه  است و روز به روز نیز به تعداد متقاضیان  استفاده از آنها افزوده می شود.

دردمندانه تر اینکه امروزه اگر کسی در این شبکه ها عضو نباشد و اقدام به ارسال عکس ها و خاطرات خصوصی و شخصی است نکند، از سوی کاربران این شبکه ها به «عقب افتادگی و به روز نبودن» نیز متهم می شود و همین عاملی است که سایرین را ترغیب می کند تا سریعتر سوار قطار تکنولوژی شوند و خدای ناکرده از این قطار جا نمانند!

اپلیکیشن های جدید، هووی مخابرات و پیامک

به جرات می توان گفت بعد از راه افتادن سونامی گوشی های هوشمند و امکان ارسال و دریافت متن، صوت، تصویر به صورت رایگان در عمل استفاده از پیامک به فراموشی سپرده شد و در حال حاضر بیشتر جهت به منظور مشاهده پیام های ارسالی از سوی بانکها و ارسال جواب گزینه های مسابقات به کار می رود.

این کاهش استفاده از پیامک آنقدر چشمگیر بوده که امسال دو اپراتور بزرگ تلفن همراه ترجیح دادند تا میزان پیامک های ارسالی در نوروز 93 را اعلام نکنند! همین کاهش درآمد مخابرات دستاویزی شد تا عده ای در کشور برای فیلترینگ سایت های ارائه کننده این خدمات خیز بردارند و با اعلام بهانه هایی مانند امکان جاسوسی یا برهم خوردن توازن فرهنگی کشور مقدمات این امر را فراهم کردند که به دلایل مختلف تا کنون این امر محقق نشده است.

ظاهراً پیشرفت تکنولوژی در سال های اخیر به اندازه ای سریع و غیر قابل پیش بینی بوده که مسئولان را قانع کند که تنها راه مبارزه با کارکرد های منفی فن آوری های نوین «فرهنگ سازی» است و فیلترینگ هوشمند یا منع استفاده از نرم افزار های جدید چاره کار نیست.

فن آوری های نوین؛ خوب یا بد؟

بدون شک اطلاق صفت خوب یا بد به یک نوع نرم افزار یا تکنولوژی چندان منطقی نیست. چرا که با چاقو،  هم می توان آدم کشت و هم در آشپزی از آن استفاده کرد. در واقع نوع نگرش و رویکرد جامعه در مواجهه با تکنولوژی ها و فن آوری های نوین در استفاده بهینه یا گسترش اثرات تخریبی و منفی آنها تعیین کننده خوبی یا بدی یک فرآیند یا تکنولوژی محسوب می شوند.

بنابراین می توان قبل از همه گیر شدن استفاده نابجا از یک پدیده با آموزش و فرهنگ سازی مانع از اتلاف وقت، بروز بزه و سایر گرفتاری ها و مشکلات جدید شد و برتری استفاده منطقی از تکنولوژی های نوین را بر کارکردهای منفی آن دیکته کرد .

مردم در شبکه های مجازی مشغول چه کاری هستند؟

بازی های آنلاین، ارسال متن، صوت، تصویر و فیلم های پند آموز، فان یا سرگرم کننده و بعضاً غیر اخلاقی و رد و بدل کردن اخباری که رسانه های مکتوب و صدا و سیما در بازنشر آنها دارای محدودیت هایی هستند، از رایج ترین کاربرد های نرم افزار های جدید محسوب می شوند.

هر چند بازی و یا رد و بدل کردن اطلاعات به خودی خود دارای ایراد ماهوی نیستند ولی آنچه که در این بین نگرانی کارشناسان و خانواده را برانگیخته است، استفاده بیش از حد و نا متعارف در این وادی است. به نحوی افراد با عضویت در گروه های مختلف حجم انبوهی از اطلاعات دریافت می کنند که دانلود و مطالعه آنها چندین ساعت از وقت آنها را می گیرد.

افرادی که از خواندن یک صفحه کتاب یا قرآن یا انجام 30 دقیقه ورزش به بهانه نداشتن وقت، سر باز می زنند، ساعتها در حال رصد مطالب و محتوی ارسالی و یا بازنشر مطالب دریافتی هستند.

به اشتراک گذاری تصاویر کاملاً شخصی و خانوادگی ]که بعضاً با پوشش هایی که مختص حریم خانه یا مجالس می باشد[، در این شبکه ها، از دیگر معایب استفاده نادرست از این نرم افزار ها می باشد. جالب اینکه اگر فردی در محیط کار از همکار خانم خود بخواهد که یک قطعه عکس پرسنلی اش را به او بدهد قشرق به پا می شود ولی عکس های یهویی همان خانم با پوشش های نامناسب و ژست های آنچنانی در صفحات شخصی اش ]که قابل دسترسی برای همه هستند[، مثنوی هفتاد بند کاغذ است!

بماند که برخی هنرمندان نیز با نمایش ناخن پای خود یا تصویر سگ خانگی شان در شبکه های اجتماعی، به کمرنگ تر شدن یا حتی بی ارزش شدن محتوی فایل های ارسالی و دریافتی دامن می زنند.

صله رحم های دیجیتالی!  

بدون شک در گذشته رفت و آمد ها و صله رحم ها خیلی جدی تر  و پررنگ تر از امروز برگزار می شد. اما با گسترش شبکه های اجتماعی و استفاده از اپلیکیشن های مختلف، موجود رفت و آمد های خانوادگی  فقط به ایام خاص نظیر عید و عزا و عروسی محدود شده و در باقی موارد صله های رحم ها به صورت دیجیتالی صورت می گیرند. حتی در بسیاری موارد گفتن تبریک عید، روبوسی یا  شنیدن صدای مادر بزرگ و پدر بزرگ و دائی و عمه و ... بزرگتر جای خود را به ارسال استیکر یا همان برچسب و  تصاویر عاشقانه داده اند.

داستان جایی نیز تلخ تر و زجرآورتر می شود که اگر مراسمی نیز برگزار شود افراد در طول مراسمات شخصی شان نیز به جای مراوده شفاهی و خبر احوال با سایرین، بیشتر با تلفن همراه خود دمخور هستند تا صاحبخانه و اطرافیان . بارها اتفاق افتاده که بزرگتر خانواده در حال تعریف کردن خاطره یا یک ماجرا از گذشته است ولی شنوندگان در حالی که سرشان را در موبایل فرو کرده اند، تنها به لبخند زدن و سرتکان دادن بسنده می کنند!

سخن آخر

آنچه مسلم است استفاده از هر اپلیکیشن یا نرم افزار جدید آداب و اصولی خاصی دارد و استفاده دائمی و شبانه روزی از این امکانات به هیچ عنوان منطقی نیست. با استفاده منطقی از این نرم افزار ها می توان جلوی بسیاری از تردد های غیر ضروری را گرفت و از آنها به عنوان فاکس، ایمیل یا حتی نشر رومیزی استفاده کرد و به تبادل فایل های ضروری پرداخت.

عضویت تنها در یک گروه و حذف سایر گروه ها، استفاده از یک نرم افزار به جای استفاده از همه نرم افزارهایی که کاربردی تقریباً مشابه دارند، خاموش کردن صدای زنگ نرم افزار های جدید و مشاهده مطالب در اوقات بیکاری نظیر سفر با مترو یا اتوبوس، حذف برخی از مطالب و عدم مطالعه یا تماشای آنها، حذف برخی از مخاطبان، عدم بازنشر همه مطالب دریافتی و ...می توانند در کنترل وقت و  استفاده بهینه از این فن آوری های نوین موثر باشند.

امید است خانواده ها و افراد با در نظر گرفتن نیاز به برقراری ارتباطات غیر حضوری و مجازی در استفاده به موقع از این برنامه ها تلاش کنند و از هدر دادن وقت گرانبهای خود در شبکه های اجتماعی و محیط های بعضاً غیر مفید و غیر اخلاقی پرهیز نمایند.

نویسنده : وحید حاج سعیدی

انتهای پیام /