به گزارش گلستان ما، از نظر پزشکی همه ساله ابعاد جدیدی از فواید روزه داری توسط دانشمندان کشف می گردد. فرصت انسان سازی، همدلی، همگامی و همیاری در میان مسلمانان مجال بیشتری می یابد.عدالت اجتماعی، رعایت حقوق شهروندی، رعایت حریمها، مساوات طلبی و کاهش جرایم از نمودهای پیامدی ماه رمضان محسوب می گردد. به لحاظ فرهنگی در طول اعصار گذشته در پهنه جغرافیایی جهان اسلام و ایران بسیاری از آداب و سنن، اشعار، داستانها، کتب حول محور فرهنگ رمضان شکل گرفته که میراث سترگی از سرمایه های انسانی، اجتماعی و فرهنگی را برای مسلمان به ارمغان آورده است.

ریاضتها، فضیلتهای بی کران این ماه سبب شده این مهم، سند پویا و راستین حقانیت و رافت دین اسلام و همچنین سند انسان سازی و جامعه سازی ماه رمضان در نزد سایر ادیان و اعتقادات به شمار آید. حتی روسای کشورهای غربی نیز برای برای هیئت‌های دیپلماتیک کشورهای اسلامی ضیافت افطار برگزار می کنند و یا فوتبالیست معروف پرتقالی به مناسبت ماه مبارک رمضان مبلغ ۱,۵ میلیون یورو کمک هزینه افطاری برای کودکان فلسطینی در نظر می گیرد. و بسیاری از ورزشکاران مسلمان در تیمهای مطرح اروپایی و آمریکایی با دهان روزه به میدان ورزشی می روند.

با این وجود متاسفانه شاهد این ماجرا هستیم که همه ساله یکی از با ارزش ترین شعایر دینی ما رفته رفته رفته کمرنگ تر شده و روزه خواری در انظار عمومی به یک پدیده رایج تبدیل شده که نسبت چندانی به آموزهای دینی، فرهنگی و عرفی ما ندارد. 

دینی داری دارای دو بعد مهم فردی و اجتماعی است در اعتقادات فردی رابطه قلبی مومن با پروردگارش برقرار می شود و هر کس مسئول اعمال خویش است با این وجود هیچگاه دین در ساحات فردیش محدود نبوده، بلکه هدف غایی دین علاوه بر تعالی و سعادت فردی بر جنبه و پرورش و انسجام اجتماعی نیزتاکید وافری نموده، تاکید اسلام بر برپایی نماز جماعت و جمعه، امر به معروف و نهی از منکر، حفظ وطن، انفاق و انفال ...همه بر جامعه پروری و عمومی بودن نقش دین دلالت دارد.از این رو روزه داری در جوامع اسلامی به یک هنجارمذهبی، فرهنگی و قانونی بدل شده است.و روزه خواری در فضای عمومی امری مزموم، نابهنجار و جرم محسوب می گردد.

اگر از جنبه اجتماعی، فرهنگی به این مقوله نیک نگریسته شود بی تفاوتی و سبک شمردن این ماه در واقع غفلت از یک فرهنگ و ارزشهای گرانسنگ و اصیل ماه رمضان و در واقع افول سرمایه اجتماعی و انسانیست که دین اسلام به مسلمان ارزانی داشته است و تبعات آن کاهش اعتماد اجتماعی، همدردی و همیاری، مودت و همنوع دوستی، افزایش جرم و بی تفاوتی اجتماعی و از دست دادن میراثیست که سالهاست که سینه به سینه و نسل به نسل به رسیده است.

و اما چرا در جامعه ما در سالهای اخیر هنجار شکنی و حرمت شکنی ماه مبارک رمضان به سهولت انجام می گیرد؟ 

بنظر می آید مهمترین علل آن:

-سلطه مدرنیته بر اکثر شقوق زندگی از جمله مذهب، فرهنگ، روابط اجتماعی، سبک زندگی، اندیشه ها و سنت هاست و سبب شده روز به روز اشخاص، فردگراتر، تفسیرگر و روایتگر زندگی و اعتقادات خویش باشند. در فضای فکری و جامعه کنونی افکار روشفکری و شبه روشفکری سکولار بسرعت رشد نموده به صورتی که افراد از پوسته سنتی خارج شده و خود را مقید به دین و ریاضیتهای دینی ندانند.در واقع سبب عرفی شدن دین و اعتقادات مذهبی نزد این افراد شود.

- تجربه جامعه پذیری اولیه و ناقص مذهبی نیز دلیلی دیگری می تواند باشد که افراد سست ایمان در تجربه جامعه پذیری ثانویه دچار نوعی برداشت، تفسیر، بی تقیدی و بی مبالاتی دینی شود. 

-در حکومت اسلامی و نظام دینی ما که بر اساس قوانین اسلامی استوار است عده ای آن را دین حکومتی و سیاسی قلمداد می کنند به این دلیل به ستیز و بی مبالاتی با شعایر مذهبی عمومی می پردازنند.

-برای عده ی خشونت ها، افراطی گریهای گروه های مذهبی نسبت های ناروایست که به کل دین و اعتقادات مذهبی زده می شود از این رو باعث گریز افراد از اعتقادات مذهبی اسلامی می شود.

- دین اسلام بر اساس اصل راهها و اهداف استوار است . یعنی برای رسیدن به هدف سعادت فردی و اخروی و باید یکسری راهها را قبول داشت و بدان عمل نمود روزه داری از واجبات دینی یکی از راهها و الزمات دین خداست. برای بسیاری از کسانی که به قبح شکنی این ماه می پردازند اصل هدف ماه رمضان را می پذیرند ولی راهها و مشقات آن را قبول ندارد یا سبک می شمارند.

-همچنین توقعات فزاینده از جامعه دینی و اسلامی در گسترش عدالت اقتصادی و اجتماعی میان اقشار جامعه سبب می شود عدم تحقق این امر باعث دین گریزی اشخاصی شود.

-گسترش شبکه های اجتماعی و ماهوره ای در اشاعه تجمل گرایی، بی مبالات دینی، جهانی شدن، شهوت رانی، بی تفاوتی های مذهبی در خانواده ها از جمله مواردی است که بعنوان علل سبک شماری ماه رمضان می توان برشمرد. 

محمد لکزائی-دکتری مسائل اجتماعی ایران

انتهاي پيام/