به گزارش گلستان ما ؛ محمد حاجي آبادي عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، آزادشهر طی مقاله ای نوشت : شعر حضرت امام خميني (ره) سراسر شور و شعور و شيدايي است . اين جوشش دروني و نجواهاي عارفانه از دلي تراوش نموده كه در حال و هوايي وراي اين دنياي ماده و طبيعت سير مي كرده است .در انديشه ايشان ، عاشق راستين كسي است كه از ماسوي الله قطع تعلق كرده و با استمداد از جذبات و عنايات حضرت حق به تصفيه و تزكيه دل همت گمارده و به سير الي الله پرداخته است .

بايد اشاره داشت يكي از مضامين و جاذبه هاي پر كاربرد كه پرتوي از جلوه هاي روح بلند و متعالي آن حضرت به شمار مي آيد ، ارادت و نجواي عاشقانه و خلوت هاي عارفانه اش با آن " يارغايب از نظر " مي باشد . پير فرزانه انقلاب به حضرت مهدي ( عج ) عشق مي ورزد و شادمانه بار هجر و وصال او را بر سفت جان مي كشد. پ‍ژوهنده در اين پژوهش بر آن است كه سيماي تابناك حضرت اباصالح را در شعر امام خميني ( س ) كه آيينه ي تمام نماي روح اوست ، بكاود و به و صف جلوه و جذبه هاي ملكوتي آن امام بزرگوار بپردازد .

مقدّمه

با تعمق و تأمّل در شعر امام خميني(ره) پژوهنده با عارفي روبروست مستغرق درياي عشق . سالك شيفته اي كه با نوشيدن آب حيات بخش معرفت  ، قدم در وادي شهود نهاده است . شعر امام سراسر شور و شيدايي است كه مطالعه ي آن تشنگان باديه طلب را سير آب مي نمايد.از اين ميان غزل امام ، روايت مستي و بي خودي و خروج از عالم تن و عروج به سدره المنتهي است ، علاوه آب زلال چشمه ي عشق و جنون است و شعله ي شوق و وجد و حال . به سخن ديگر ، مي توان بر آن بود كه سالك با قيل و قال مدرسه نمي تواند بر اسرار و رموز عشق و عاشقي واقف شود و جلوه يارش را با قلم و دفتر به شرح و بيان بنشيندو زبان حال او در اين باره چنين است :

بشكنم اين قلم و پاره كنم اين دفتر              نتوان شرح كنم جلوه ي والاي تو را

( امام خميني ، 1377 : 42 )

 ( همان : 59 )

با اين تفاسير ، هر پژوهنده اي با ژرف انديشي در شعر حضرت امام در جستجوي هر نكته و دقيقه عارفانه كه باشد ، به آساني مي تواند به دنياي رنگين انديشه صافي ايشان پي ببرد . ليكن يكي از محور هايي كه قابل طرح و بحث مي باشد ، موضوع " مهدويت " و " مهدي سرايي هاي " بنيان گذار بزرگ انقلاب اسلامي است .

در اين باره مي توان گفت كه حضرت امام خميني ( س ) در فضاي سينه ي خويش ، مجنون وار و فرهاد سان ، عشق مهدي ( عج ) را مي پروراند و شادمانه بار هجر و وصال اورا بر سفت جان مي كشد .

عاشقم عاشق روي تو نه چيز دگري           بار هجران وصالت به دل شاد كشم

در غمت اي گل وحشي من اي خسرو من        جور مجنون ببرم تيشه فرهاد كشم

( همان : 154 )

در پژوهش پيش رو تلاش در آن است كه حضرت صاحب زمان به عنوان انسان كامل و مظهر تمام صفات خداوندي و پير و مقتداي عارفان معرّفي گردد كه سالكان الي الله با پيروي و تأسي جستن از او در پيمودن منازل و مراحل عرفان موفّق خواهند بود. او ذاتي است كه تمام خلايق و كاينات طفيلي وجود اويند . پادشاه مطلقي است كه سليمان وار بر زمين و زمان و جن وانس فرمان مي راند . در حقيقت اوست كه مهر تأييد بر دين مبين اسلام مي نهد و جهان را از وجود بيدادگران خالي واسلام را به عنوان يك دين فراگير و عالم گستر معرّفي مي‌نمايد . وجود پاكش منبع فيض و  جود است و تمام عرشيان و فرشيان ريزه خوار خوان اويند .

بررسي و توصيف جلوه های ملكوتي حضرت مهدي ( عج ) :

1- حضرت مهدي(عج) ، مصداق بارز انسان كامل

حضرت حجّت مثل اعلي و نمونه بارز انسان كامل ، ذات پاكي است كه تمامي خصايص و ويژگيهاي اولياء الله و ائمّه اطهار (س) در وجود پاكش جمع آمده و از هر يك از آن گوهران پاك ، مرواريدي بر گوهر وجودي خويش افزوده است . به گونه اي كه مي توان گفت بر طريقت جدش رسول الله (ص) گام نهاده ، هيبت و شكوه مولا علي (ع) در سرداشته ، عصمت و پاكي مادرش فاطمه (س) را به ارث برده ، بر خُلق و خوي حسن (ع) رفته ، در اقتدار و صلابت بر مرام حسين (ع) سير كرده و سجّاده نشيني سجاد را در پيش گرفته است . علم و بصيرتش باقري، فيض و كرمش جعفري ، حلم و صبرش كاظمي و كعبه دل چون رضا است . علاوه ، پرهيزش تقوي، جودش نقوي و طلعت و مويش عسكري است .

مصطفي سيرت ، علي فر ، فاطمه عصمت ، حسن خو         هم حسين قدرت ، علي زهد و محمد علم مهرو

شاه جعفر فيض و كاظم حلم و هشتم قبله گيسو              هم تقي تقوا ، نقي بخشايش و هم عسگري مو

مهدي قائم كه در وي جمع اوصاف شهان است

(امام خمینی، 1377 : 277 )

2-آئينه تمام نماي حضرت حق

آن حضرت ،گوهر تابناكي از انوار الهي است كه حضرت حق با تابش  فروع آن دل عشاق را منوّر مي سازد و زنگار تيرگي و جهل را از آن مي زدايد . به يقين چنين دلي مظهر تجلي انوار حق ، منبع معرفت و گوهر انسانيت است كه در سايه ي تهذيب آن از كدورات و مشغله هاي نفساني و بر خاستن حجاب خودبيني ، عارف قادر مي شود به معرفت و مشاهده ي حق نائل آيد.

در انديشة امام راحل ، حضرت مهدي(عج) آيينه تمام نماي حضرت خداوندي است و مظهر تمام صفات جماليه و جلاليه پروردگار. بنابراين ،هر انساني كه بطور شايسته به شناخت و معرفت آن حضرت نايل آيد ، مي توان گفت به معرفت خدايي رسيده است . پس بر ماست كه او را پيشواي خويش سازيم تا به كعبه وصال خداوندي نايل آييم . از آنجايي كه حضرت قائم از واصلان كوي يار است و مراحل و منازل طريقت را پشت سر نهاده است پس با تأييد و لطف حق مي تواند راهنماي مجرّبي براي سالكان باشد .

و اينك اشارت امام :

 3- گوهر وجودي و هستي عالميان

آن حضرت گوهر وجودي كاينات و مظهر اوصاف محمّدي (ص) است و مصداق بارزي از حديث معروف « لولاك لما خلقت الافلاك » كه :

مي توان بر آن بود كه به واسطه آن گوهر شريف بود كه حضرت خداوندي آدميان را از گوشه نيستي خلق كرد و بر قامت آنان لباس وجود و هستي پوشيد و با نفس مسيحايي حضرت مهدي  جاني تازه به كالبد بي جان انسان ها دميده شد .

سايه ي قد تو بر قالبم اي عيسي دم             عكس روحيست كه بر عظم رميم افتاده است

( حافظ ، 1381 : 53 )

و اشارت حضرت امام بدين مضمون : 

نيز در اين مسمّط :

4. خاتم اوصياء

همانگونه كه حضرت رسول(ص) ختم رسل است و سلسله نبوّت بر او ختم گشته است . حضرت مهدي موعود(عج) ، آخرين وصي و ولي خداوندي است كه منشور ولايت به نام او رقم خورده است . ليكن در زمان غيبت آن ستاره فروزان ، نايبان بر حقش به نيابت از ایشان وظيفه خطير رهبري را بر عهده مي گيرند و روندگان طريقت را هدايت و ارشاد مي نمايند تا زمينه را براي ظهور آن حضرت مهيّا سازند و با عيان شدن چهره نورانيش ، انتظار همگان بسر آيد .

و عطار در اين باره گويد :

اي ولاي تو معين آمده           بر دل و بر جان همه روشن شده

اي تو ختم اولياء اندر نهان            در همه جان ها نهان چون جان جان

( عطار ، 1376 : 7 )

و كلام امام :

5. پادشاه زمين و زمان

حضرت صاحب زمان ، پادشاه با صلابت و مقتدري است كه سكّه پادشاهي به نام او ضرب شده است و عالميان كون و مكان ، فرمانبران كوي اويند و خاك پاك درگاهش را چونان توتيايي بر ديدگانشان مي كشند تا بر بصيرت آنان افزوده شود . از آنجايي كه قدرت حق به آن نازنين تنفيذ شده است ، او سرچشمه قدرت و حكم او نيز بر همه كس و همه جا نافذ و جاري است و در اين زمينه امام راست :

علاوه او سليمان زمان است كه با نگين پادشاهي خويش بر جن و انس فرمان مي راند .

6. تعالي بخش دين مبين اسلام

دين اسلام زماني به مرحله كمال خويش مي رسد كه جهان از هر گونه ظلمت و جهل پاك و از وجود آلودگان و شياطين انس و جن خالي شود . بايد گفت تنها مصلحي كه با عدالت فراگيرش به اين هدف و آرزو جامعه عمل مي‌پوشاند ، منجي عالم بشريّت ، حضرت مهدي(عج) است كه بساط ظلم و تباهي را از ميان برمي چيند و دين اسلام را جهاني مي كند . اوست كه با لطف و فضل خويش بر حقانيت اسلام و پيروانش مهر تأييد مي نهد و طرفداران راستينش را در دو جهان سرافراز مي سازد . چه بسيارند مشركاني كه به روزگارش به دين اسلام گرايش پيدا مي كنند

و كلام امام :

7. منبع فيض و كرم

در جايي ديگر به اين نكته اشاره رفت كه خداوند به سبب ذات مبارك حضرت مهدي(عج) ، كمال لطف و كرامت را در حق انسان ارزاني داشت ،  پس مي توان گفت : حضرت قائم  جواد و فياضي است كه عرشيان و فرشيان ريزه خوار خوان نعمت اويند و از خرمن معرفت و معنويتش خوشه ها برمي چينند . بنابراين : « جهان را فيض وي فرخ نمايد »

باري وجود آن حضرت ، گوهر تابناك و شهاب ثاقبي است كه خورشيد و ماه آسمان با تمام عظمت و فروغي كه دارند ، نوردهي خود را از ذات پاك او به عاريت مي گيرند . او منبع فيض و نور است و برماست كه دل و باطن خويش را به خورشيد معرفت او منوّر سازيم و در يوزگي نورهاي عاريتي را ننماييم و در اين باره صائب تبريزي چه زیبا سروده است:

            و مضمون فوق در شعر امام (ره):

از ضيائش ذره اي برخاست شد مهر سپهري                از عطايش بدره اي گرديد بدر آسماني

بهر تقبيل قدومش انبياء گشتند حاضر                  بهر تعظيمش كمر خم كرد چرخ كهكشاني

( امام خميني ، 1377 : 265 )

8. اميد مستضعفان و مايه يأس مستكبران

آن وجوه مقدّس مصداق بارزي است از آيه شريفه « و نريد آن نمن علي الذين استضعفوا في الأرض و نجعلهم ائمّه و نجعلهم الوارثين ». ( قصص / 5) اوست كه با تيغ عدالت خويش علي وار ظالمان را به خاك مذلّت خواهد نشاند و دنيا و فرمانروايي آن را به دست شايستگان خواهد سپرد . اوست كه با گام نهادن به جهان پر از ظلم و بيداد ، عدالت خويش را فراگير مي سازد و ريشه جهل و جهالت را مي خشكاند و بهار مستكبران را به خزان بدل مي سازد . و اوست كه دنيا را از وجود آلودگان و آسودگان خالي ميكند و تمامي مردم در سايه پرچم عدالت او روزگار مي گذرانند. پس بدين علت است كه همگان آمدنش را به انتظار نشسته اند :

و اينك خلوت هاي عارفانه ي امام در اين باره :

پير فرزانة انقلاب دست نياز به درگاه بي نياز حق دراز مي نمايد و از او استعانت مي جويد كه پروردگارا ،‌دل دشمنان حضرت مهدي(عج) را پژمرده و اندوهگين ساز و دوستدارانش را شاد و خندان گردان .

و در جايي ديگر از حضرت مهدي(عج) ، استعانت مي طلبند و ندا سر مي دهند كه : اي ناجي ما ، اين ظالمان درنده خو كه چونان گرگي به جان مردمان بي پناه در افتاده اند ، از صفحه روزگار محو كن و حق مظلوم را با فرج خويش از بيدادگران بستان .

9. حضرت مهدي(عج)، شادي آفرين فرشيان و عرشيان

در ميلاد بزرگ آن حضرت ، آسمانيان و زمينيان به شور و وجد مشغولند چرا كه مولودي به اين كرة خاكي پا نهاده است كه وجودش سراسر نور و زيبايي است و هر آنجايي كه زيبايي باشد ،‌ عشق نيز هست . ناگفته پيداست ،زيبايي زائيده عشق است و عشق نيز حسن آفرين . از آنجايي كه ما عاشق مهدي هستيم به واسطه همين عشقي كه به او مي ورزيم ، پيوسته در شور و شعف بسر مي بريم و دراين وجد سر از پا نمي شناسيم .

به اميد آن روزي كه غم هجران به سر شود و شادي وصل فراهم و يوسف گمگشته زمان از پرده غيب برون‌آيد.

نتيجه

حاصل سخن آنكه ، شعر امام محصول حالت استغراق در نور ذات جلال و جمال حضرت حق و نتيجة شهود لقاي ديدار است . امام در شعر و انديشه اش ، حضرت مهدي(عج) را از جمله زبدگان حضرت دوست مي شمارند كه او را تكليف و رسالتي است تا مردمان را به سوي مبدأ  متعال رهنمون سازد و از ظلمات جهل و گمراهي و ستم برهاند و آنان را به مقام سعادت و سرمنزل سلامت راهبر شود .

انتهای پیام/