به گزارش گلستان ما به نقل از آناج ، فرزند سالاری شرایطی است که در آن فرزند خانواده در بالای هرم سلسله مراتب قدرت خانواده قرار گرفته و بر والدین تسلط دارد. این امر در هیچ جای دنیا پسندیده نیست، فرزندان قطعا دارای جایگاه ویژه‌ای در خانواده هستند اما این جایگاه نباید هم عرض با والدین باشد بلکه باید جایگاه آنها در طول نظرات والدین قرار گیرد.

بها دادن بیش از حد به فرزندان علاوه بر اینکه سبب بروز مشکلات متعدد در محیط خانواده می‌شود؛ باعث می‌شود فرزندان دچار اشتباه شوند و همین جایگاه نادرست را در میان دوستان، مدرسه، دانشگاه و محیط های مشابه برای خود متصور شوند.

برخی بر این باورند، فرزند سالاری از زمانی شروع شده است که والدین تصمیم گرفته‌اند جای صمیمیت و احترام را در خانواده با بگو و بخند و ارتباط نادرست عوض کنند.

زیاده‌خواهی و زورگویی به والدین نتیجه فرزندسالاری است

در واقع فرزند سالاری روش افراطی است در زمینه پاسخگویی والدین به نیازهای طبیعی و غیر طبیعی فرزندان و وقف شدن آنهاست که معمولا به صورت لوس بازی، بی ادبی و بی نظمی کودکان در سنین پایین، زیاده خواهی و زورگویی در سنین نوجوانی و جوانی بروز می‌کند. در این خانواده‌ها نیاز و انتظارات فرزندان مقدم بر تمام سلسله مراتب فعالیت‌های خانواده قرار می‌گیرد و فرزندان ارجحیت می‌یابند و برای آنکه اختلالات رفتاری در آنان ایجاد نشود، والدین سعی می‌کنند انعطاف بیش از حدی در قبال فرزندان خود بروز دهند و پس از مدتی فرزند محور اصلی خانواده می‌شود.

ماهواره و الگوهای اروپایی یکی از دلایل بروز فرزندسالاری در خانواده‌ها

قاطع نبودن در گفتار و نحوه برخورد والدین در ارتباط با فرزندانشان سبب می‌شود که این رفتارها کودکان را به طرف معامله کردن بر سر قدرت و به دست آوردن خواسته‌های بی‌مورد سوق دهد. نوع رفتار و عملکرد والدین در برخورد با فرزندان، از جمله عوامل بسیار مهمی است که در بروز پدیده فرزندسالاری مهم ترین نقش را دارد.

در چند سال اخیر به دلیل گرایش بسیاری از جوانان به الگوهای اروپایی و عدم مخالفت والدین با این الگوها، فرزند سالاری و رسیدن به خواسته‌های بی چون و چرای آنان بیشتر نمایان شده و محبت بیش از حد و انجام وظایف فرزندان از سوی والدین نیز به این مسئله دامن زده است.

در خانواده‌های فرزند سالار تصمیم گیرنده اصلی فرزندان هستند

در حال حاضر در بسیاری از خانواده‌ها دیده می‌شود که مهم‌ترین مسائل در امور خانواده تا پیش‌پا افتاده‌ترین آن که مثلا عوض کردن تلویزیون است، تصمیم گیرنده اصلی فرزندان هستند و در بیشتر موارد والدین حق هیچگونه اظهار نظری را ندارند و یا به جای اینکه بچه‌ها خواسته‌های خود را با خواهش و احترام مطرح کنند با دستور و امر به والدین در جهت به دست آوردن آنچه که دوست دارند خیلی راحت یا پا بر زمین می‌کوبند و یا اینکه خط و نشان می‌کشند که در چنین شرایطی والدین ناچارند از خواسته‌های خود چشم پوشی کنند و فقط وقت خود را برای برآورده کردن نیازهای فرزندانشان صرف کنند که این خود عامل نوعی تربیت غیرمتعادل است.

فرزندسالاری نوین در خانواده‌های مدرن

فرزند سالاری نوین در خانواده‌هایی شروع شد که لزوما سنتی نبودند، بلکه بیشتر قصد داشتند مدرن باشند بدین معنی که فرزندانشان باید در تمامی امور خانواده نظر دهند. بر اساس شواهد در این خانواده‌ها فرزند سالاری از همان دوران کودکی فرزندان شروع می‌شود که در جامعه ما این فرهنگ رو به افزایش است.

خانواده معتدل چگونه است؟!

آنچه که به عنوان الگوی درست روابط فرزندان و والدین عنوان می‌شود، جمله"نه فرزند سالاری و نه والدین سالاری" است. والدین سالاری نیز در نوع خود مناسب نیست چراکه باعث می‌شود فرزندان بدون اعتماد به نفس و نامهربان با جامعه روبرو شوند و این امر نیز می‌تواند اثرات منفی و جبران ناپذیری در آینده فرزندان داشته باشد.

به طور کلی می‌توان گفت: خانواده خوب، خانواده‌ای معتدل است که همه اعضا می‌توانند در امور خانواده مشارکت داشته باشند؛ بنابراین هیچ وقت نمی‌توان یکی از شیوه‌های فرزندسالاری یا والدین سالاری را به عنوان روشی مناسب برای داشتن خانواده‌ای گرم مطرح کرد.

عقده‌های اجتماعی والدین یکی از دلایل فرزندسالاری

صالح قلی پور، روانشناس و مدرس دانشگاه در گفتگو با خبرنگار اجتماعی آناج با بیان اینکه دلیل گسترش فرزند سالاری سبک نادرست تربیت فرزند توسط والدین است، اظهار کرد: وقتی پدر و مادری نتوانسته در دوران کودکی و نوجوانی به آرزوهایش برسد سعی می‌کند به هر نحوی که باشد خواسته‌های فرزند خود را برآورده کند و تفریط در این امر باعث ایجاد فضایی آزادانه و نامحدود در بین فرزندان می‌شود.

وی افزود: در خانواده‌هایی که فرزند سالاری در آن حاکم است کلیه‌ی نیازهای فرزندان بر خواسته‌های دیگر افراد خانواده مقدم است.

وی با اشاره به سبک‌های مختلف فرزندپروری و ارتباط آن با تشکیل خانواده‌ای فرزند سالار، بیان داشت: در برخی خانواده‌ها سبک فرزندپروری مقتدرانه حاکم است که در آن کلیه امورات و تصمیمات در خصوص فرزندان توسط والدین گرفته می‌شود و فرزند باید در تمامی کارها از والدین تبعیت کند که این امری نادرست است و اگر به صورت طولانی مدت ادامه یابد باعث از بین رفتن اعتماد به نفس فرزندان می‌شود.

قلی‌پور با بیان اینکه در سبک فرزند پروری مقتدرانه والدین به فرزندان ارزشی قائل نمی‌شوند، گفت: در این سبک فرزندان قدرت انتخاب و تصمیم گیری ندارند و وقتی وارد جامعه می‌شوند سردرگم مانده ونمی‌توانند حقوق خود را بگیرند، بنابراین در زندگی اجتماعی موفق نخواهند بود و سختی‌های زیادی را تحمل خواهند کرد.

فرزند پروری آسان باعث فرزندسالاری و عدم مسئولیت پذیری فرزندان در آینده می‌شود

وی ادامه داد: امروزه سبک فرزندپروری آسان در جوامع بسیار رشد کرده است که در این نوع روش والدین فرزندان را به حال خود رها می‌کنند و تمامی نیازهایشان را بدون سوال و جواب برطرف می‌سازند.

وی افزود: در سبک فرزند پروری آسان، والدین احساس مسئولیتی نسبت به فرزندانشان ندارند و این به ضرر فرزندان در آینده خواهد بود چراکه فردی که در خانواده‌ای فرزند سالار بزرگ شده است در کارهای شخصی و در قبال جامعه احساس مسئولیت نخواهد کرد و همه چیز را چون به راحتی به دست آورده است آسان خواهد شمرد.

فرزند پروری دموکراتیک بهترین راه برای جلوگیری از فرزندسالاری

این استاد دانشگاه با بیان اینکه بهترین سبک فرزند پروری و جلوگیری از فرزند سالاری روش فرزندپروری دموکراتیک است، ابراز کرد: در خانواده‌هایی که این روش در آن جاری است، هم به نیاز های فرزندان توجه می‌شود و هم اینکه خواسته‌های والدین به تحقق می‌پیوندد.

وی اذعان کرد: در چنین خانواده‌هایی با فرزندان مانند آدم‌های بزرگ رفتار شده و نیازهای آنان شنیده می‌شود و والدین از فرزندان برحسب رشد، درک و فهم آنان انتظار دارند؛ بنابراین اگر این سبک به درستی رعایت شود مانع فرزندسالاری صحیح خواهد بود.

وی اضافه کرد: مسایل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خانواده‌ها در امر فرزندسالاری تاثیر زیادی دارد، به عنوان مثال اکثریت خانواده‌های فرزندسالار دارای وضعیت مالی متوسط به بالا هستند.

نویسنده: مجید قنبرزاده