به گزارش گلستان ما ؛ دکتر حسن بیارجمندی دانشجوی دوره دکترای رشته حقوق فضا در روسیه که از فعالین فرهنگی اجتماعی و نویسندگان مطرح استان در خارج از کشور به شمار می رود پیرامون اهمیت واقعه 5 آذر گرگان نوشت :

"هویت جمعی بعنوان یکی از اصلی ترین شقوق هویت، از جمله موضوعات واجد اهمیت در علوم اجتماعی است و به تبع آن کلیه مسائل و موضوعاتی که در این حوزه و در ارتباط با سایر رشته های مرتبط و مباحث علمی آن مطرح می گردد و بنحوی ما در صدد بررسی آن ؛ناگزیر به توجه به چنین عنصری بنیادی هستیم.

چراکه عدم توجه به چنین عنصربنیادی و اساسی ممکن است هر یک از این مطالعات،سیاستگذاری ها،برنامه ریزی ها و اقدامات ما را (تصمیم ،دستور،مصوبه و در این مورد تعیین روز گرگان) را با انحراف و به دلیل تعارض با مولفه های آن با چالش های اجتماعی-سیاسی و حتی امنیتی مواجه و در برآیند خود موجودیت وحدت دروني با عقايد و ارزش‌هاي آن جمع را با اختلال جدی مواجه نماید و افراد آن جامعه را دچار نوعی بی تفاوتی نسبت به ضمير «ما» کند و احساس تعهد و تكليف آنان نسبت به مولفه های آن هویت جمعی دچار خدشه و در مواردی با تردید جدی مواجه گردد.

مولفه های جمعی مردم گرگان و دشت

اگر ما بخواهیم براساس همین مقدمه کوتاه مولفه هایی برای «هویت جمعی مردم گرگان و دشت» بر شماریم شاخص ترین این مولفه های هویتی عبارتند از:

1- عشق و ابراز محبت و علاقه به نبی اکرم (ص) واهل بیت طاهرین آن حضرت که بطور خاص در عزاداری محرم و زیارت و توسل به امام رضا(ع) چه از سوی تشیع و چه از سوی اهل سنت صورت می پذیردو همچنین ایام شعبانیه و نیمه شعبان؛ واکنش های اخیر اهل سنت ترکمن نسبت به انتقاد یکی از اشخاص نسبت به عزاداری محرم و همچنین ابراز علاقه و محبت علمای آنان به اهل بیت (ع) خود موید بخشی از این سخن ماست.در واقع عنصر دینی و مذهبی از بارزترین مولفه های هویتی مردم گرگان و دشت بوده و هست

2- نقش و جایگاه سادات و علمای سادات، و همچنین احترام و تاثیر پذیری خاص نسبت به آنان چه در میان تشیع و چه اهل سنت(چه در ارتباط با طوایف سید اهل سنت و چه در ارتباط با سادات علمای سادات تشیع)

3- نوع دوستی و همدلی بدور از تعصبات قومی ،محلی و منطقه ای ، که حضور اقوام مختلف از دیگر مناطق کشور در این منطقه و زندگی مسالمت آمیز با یکدیگر خود دلیلی بر این مدعاست.

4- غیور و بصیریت وصف ناپذیر مردم این منطقه که در طول تاریخ حیات متمدانه خود، شواهد مختلفی می توان برای آن ارائه نمود.

حال در عصر معاصر اگر براساس همین مولفه ها بخواهیم برای این مدعای خود گواه تاریحی ارائه نماییم ؛واقعه 5آذر گرگان در سال 57مصداق ملموسی است که نه مردم این منطقه بلکه مردم ایران بر آن اذعان می نمایند.این واقعه براساس یک جستجوی ساده و همچنین به استناد آنچه که در یادهای مردم این خطه بصورت برجسته ای نقش بسته است؛مبتنی بر علل نزدیک و اصل واقعه بدون توجه لازم به ریشه ها و عوامل شکل گیری آن یعنی همان علل دور آن می باشد.

واقعه 5 آذر گرگان متاثر از حادثه 29 آبان مشهد بوده !

شاید به همین علت واقعه 5آذر گرگان نتوانسته است آن جایگاه منطقه ای و ملی هویت ساز خود را در بدست آورد.براساس اسناد موجود واقعه 5آذر نه در گرگان و دشت بلکه در کل کشور متاثر از واقعه29 آبان 57 مشهد مقدس و اهانت رژیم منحوس پهلوی به حرم و مزار حضرت امام رضا(ع) رخ داد.

براساس آنچه در گزارش های ساواک مشهد منعکس شده است؛ در این تاریخ(29‌آبان) سه تجمع و مجلس اعتراض آمیز برگزار گردید.اولین تجمع در مسجدالرسول‌(ص) خیابان آبکوه و دومین نیز مجلس ختم یکی از شهدای انقلاب در مسجد فاضل ایستگاه سراب که با دخالت نظامی تعطیل گردیدند.اما با انتقال تجمع کنندگان مجلس اخیر به مدرسه علمیه عباسقلی‌خان و سومین و اصلی ترین تجمع در این مدرسه شکل گرفت که با سخنرانی یکی از روحانیون ، اجتماع‌کنندگان از مدرسه خارج و به سمت فلکه منتهی به حرم راهپیمایی کردند.

با ورود نیروهای ساواک و عوامل رژیم، راهپیمایان بصورت دسته دسته یا فردی وارد صحن عتیق شدند و شعارهایی علیه رژیم و شاه معدوم سردادند و با محاصره احدی از نیروهای ساواک در میان این تجمع کنندگان، عده‌ای دیگر از مأموران ساواک با کمک نیروهای نظامی، زائران و انقلابیون را در صحن عتیق به رگبار مسلسل بستند که دهها نفر شهید(2نفر) و مجروح شدند.این اهانت بزرگ به این صحن حرم شریف ثامن الحجج، حضرت امام رضا علیه السلام ختم نگردید و نیروهای رژیم با چکمه‌های خود به داخل حرم مطهر هجوم برده و در کنار ضریح مضجع شریف آن حضرت (ع) مردم را به گلوله بسته و به شهادت می رسانند.

ازاین رو روز 5‌آذر‌1357 به مناسبت هفتمین روز این حادثه از جانب مراجع و علما، عزا و تعطیل عمومی اعلام می شود و از مردم سراسر کشور دعوت به راهپیمایی‌های می نمایند؛ که در این روز در مشهد و دیگر شهرهای بزرگ راهپیمایی های عظیمی برگزار می گردد .شعار اصلی در این راهپیمایی: روز همه شیعیان، شام غریبان شد، قبر امام هشتم گلوله باران شد.

یکی از مناطقی که این راهپیمایی برگزار گردید منطقه گرگان و دشت بود. براساس بعض اقوال علی رغم رایزنی بعض افراد با عمال رژیم جهت کسب مجوز تجمع آرام در امامزاده عبدا... گرگان و تضمین علما در این ارتباط، با چنین تجمعی مخالفت گردید.اما این مخالفت با توجه به مولفه های شاخص هویتی مردم این منطقه مانع از این تجمع و تبدیل شدن آن به یک راهپیمایی و تظاهرات تمام عیار علیه رژیم نگردید.در این تظاهرات خودجوش 14نفر به شهادت می رسند و یکصد و پنجاه نفر مجروح می گردند.یکی از مراکزی که از سوی عمال رژیم مورد تجاوز نظامی قرار می گیرد همین بیمارستانی است که امروز از آن به بیمارستان 5آذر یاد می کنند.

سئوال اصلی که پاسخ به آن از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد این است که چرا واقعه سراسری 5آذر در اعتراض به وقایع 29آبان 57مشهد و همچنین هفتمین روز آن،در گرگان و دشت از برجستگی خاص و از یک هویت مستقلی برخوردار گردید؟بنحوی که امروز آنچه از این واقعه عظیم ملی بجهت حضور سراسری مردم در اقصی نقاط کشور در اذهان باقی مانده است؛فقط واقعه 5آذر گرگان و دشت است؟

چرا 5 آذر را به یک یادوراه شهدا تنزل می دهند ؟

نکته اصلی همین مسئله است چرا که بعض افراد از یک سو به جهت تبعی خواندن این واقعه آن را به سطح یک یادواره شهدا تنزل می دهند و از ارزش های هویت ساز ملی آن می کاهند و از سوی دیگر بعض افراد با علم به این علل دور و یا عدم علم به آن و اما با نیت خیرخواهانه با حذف این علل دور از خاطر مردم این منطقه در صددند که بدان هویت مستقلی بدهند؛ حال آنکه این استقلال به بهای تهی کردن آن از شاخصه ها و مولفه های هویتی است که بدان ارزش و جایگاه ویژه ای می دهد.

بنظر نگارنده واقعه 5آذر گرگان و دشت تا زمان درخواست به برگزاری تجمع آرام در امامزاده عبدالله گرگان و تضمین چنین آرامشی یک واقعه تبعی بوده است اما با توجه به پیشینه ، زمینه ها و بسترهای مبارزاتی عمیق مردم این منطقه از ابتدای نهضت،و ممانعت عمال رژیم(علت نزدیک) و برگزاری تجمع خودجوش و مبدل شدن آن به یک راهپیمایی عظیم و تظاهرات علیه رژیم بر همان پایه ها و اصولی هویت ساز خود مبدل به یک واقعه مستقل گردیده است و کلیت استان مازندران سابق(گلستان کنونی و مازنداران فعلی) بعنوان یکی از استانهای راهبردی همجوار مرکز و دیگر استانها و مناطق دارای قوم و اقوام در منطقه گرگان و دشت از جمله استان سمنان، استانهای کنونی قم،خراسان شمالی و ...را تحت تاثیر خود قرار می دهد و خود به یک موُلد اصلی شتاب دهنده مبدل می گردد.

و ازاین رو نسبت به دیگر وقایع تبعی 5آذر در سراسر کشور ماندگارتر و پایدار تر مانده است و همچون دیگر موارد مشابه از اذهان و یادها نرفته است.تعداد شهدا و مجروحین این واقعه حتی نسبت به خود واقعه 29آبان سال 57 مشهد و همچنین 5آذر سراسری دلیل این مدعاست.

امروز سرمایه عظیم معنوی بنام 5 آذر داریم

بر همین اساس امروز ما با سرمایه عظیم معنوی هویت سازی روبرو هستیم که اولا اساسی ترین و اصولی ترین مولفه های هویتی« ما » را- که در ابتدای کلام برشمردیم -تشکیل می دهند ثانیا 14شهید و شهیده مظلوم و مظلومه آن نماد معصومیت و اصالت چنین واقعه ای است ثالثا این واقعه نه تنها سند افتخار و عزت مردم گرگان و دشت بلکه بر بال 14کبوتر خونین بال مدافع حریم رضوی آن و از فراز حرم مطهر و بارگاه ملکوتی حضرت امام رضا(ع)، الگو و اسوه ملی اولا در دفاع از حریم امامت و ولایت ثانیا احترام به سادات و نقش علمای مبارز همیشه در صحنه آن ثالثاهمدلی اقشار مختلف بدور از تعصبات قومی ،محلی و منطقه ای و رابعا غیرت و بصیریت وصف ناپذیر مردم در زمان شناسی حضور و انجام تکلیف بموقع است.

این عمق هویت ساز است که خود را در بزنگاههای تاریخ انقلاب اسلامی از جمله 8دی ماه 1388نشان می دهد و خود عامل و محرکی تاثیرگذار برای واقعه عظیم 9دی می گردد.

حال ما میراث داران این سرمایه عظیم معنوی و اجتماعی- که هویت اسلامی و انقلابی ما و فرزندان ما را می سازد- چه کرده ایم که در شان و جایگاه عظیم این واقعه باشد؟نام گذاری یک مرکز آموزشی درمانی که امروز ساختمان جدید و المان میدان بسیج نماد آن می باشد؟یا سقاخانه شهدای این مرکز آموزشی و درمانی که بطور خاص از 14کبوتر خونین بال حرم رضوی یادی نشده است؟

و حتی با توجه به ریشه های تاریخی کمتر نسبتی با این واقعه دارد؟ یا نام خیابانی که بصورت مسمی از میدان 15خرداد بسمت میدان ولی عصر عجل الله شروع و به پایان می رسد اما بجهت فقدان کوچکترین نمادی از تصاویر،نامگذاری غیر مسمی کوچه های فرعی به آذر 1 و 2 و 3 و 4 و 5 و...یا المانی آنچه بطور غالب به اذهان متبادر می شود بیمارستان 5آذر و سقاخانه ای است که همچون دریاچه ارومیه باید فکری برای آب آن کرد!

انتخاب 20 شهریور تقابل ناخواسته ای با 5 آذر بود

بغرنج تر آنکه عده ای از دوستان و بزرگواران که سر تواضع در برابر همه آنان فرود می آورم ؛ندانسته با تصویب روز 20شهریور بعنوان روز گرگان، درست در تقابل ناخواسته با مولفه های هویتی اولا با عرض شرمندگی و تاسف نام و یاد رضا پهلوی را زنده نموده اند(دستور رضا پهلوی به تغییر نام استرآباد به گرگان) ثانیا حرمت سادات شهید گرگانی! واقعه 5آذر را نگاه نداشتند ثالثا با برجسته سازی یک قوم برای اولین بار در تاریخ و فرهنگ مردم این منطقه نوع دوستی و همدلی اقوام متنوع و متکثر گرگان و دشت را با خدشه جدی مواجه نمودند رابعا ابعاد انقلابی که متاثر از غیرت و بصیرت مردم این منطقه است را به منازعات و رقابت های بی ارزش غیرهم افزا مبدل کردند!

عجیب تر آنکه آنان علی رغم تذکرات بر این راه انحرافی خود اصرار و در تقابل با نامگذاری روز 5آذر به نام روز گرگان قرار گرفته اند و جای بسی تاسف است که هنوز چنین مصوبه ای بقوت خود باقی است و در خواست ابطال آن و یا اصلاح آن نشده است؟

درخواست ابطال مصوبه شورای شهر از دادستانی !

هرچند از سال گذشته بین مسئولین محترم ذیربط استان مواضع شفاف و روشنی برای احیای چنین روز و نامگذاری آن در شان و منزلت واقعی آن مطرح شده است؛ چه در حاشیه یادواره یک هزار و 400 شهید شهرستان گرگان و گرامیداشت شهدای 5 آذر در سال 92 از سوی مدیر کل محترم بنیاد شهید و امور ایثارگران استان و معاون پ‍ژوهش و ارتباطات فرهنگی بنیاد شهید و امور ایثارگران، و چه در حاشیه دیدار خانواده شهدای 5آذر سال 57شهر گرگان در سال 92 با استاندار و در خواست استاندار مبنی بر تشکیل بنیاد ˈشهدای 5آذر گرگان(مسئولین محترم استان می توانند با همکاری تولیت محترم آستان قدس رضوی و با عنایت به ارتباط این واقعه تاریخی با حوزه فرهنگی آستان نسبت به جذب اعتبارات لازم از محل موقوفات استان هماهنگی لازم را بعمل آورد ) و چه در خواست نخبگان فرهنگی برای احیای سقاخانه پنج آذر با یک مبلمان تاثیر گذار شهری که ریشه در واقعه یاد شده داشته باشد و...

یکسال از طرح این موضوعات گذشته است و امروز و در آستانه گرامیداشت این روز بزرگ ما با چه تغییر و تحولی مواجه هستیم؟ما با سکوت و سکون خودمان به کجا داریم می رویم؟ تا ذبح گاه هویت جمعی ای که موجودیت وحدت دروني و بیرونی ماست!!؟

این حقیر بعنوان کوچکترین عضو جامعه حقوقی از دادستان محترم مرکز استان استدعا دارم که با توجه به موارد و مستندات پیش گفته در مقاله پیشین نسبت به درخواست ابطال مصوبه یاد شده شورای شهر گرگان و احیای حقوق معنوی مردم این منطقه عنایت و مساعدت لازم را مبذول فرمایند.

یاد و خاطره 14کبوترخونین بال مدافع حریم رضوی- شهدای 5 آذر گرگان را گرامی می داریم.