به گزارش گلستان ما به نقل از آناج، موج سریال‌‌‌‌‌‌‌‌های ترکی مرزهای کشور را خیلی وقت است در نوردیده و حالا حتی خانواده‌‌‌‌‌های مذهبی نیز طرفدار دو آتشه‌‌ی این سریال‌‌‌ها شده‌‌‌‌اند و برای بسیاری از خانم‌‌های خانه دار برنامه‌‌های شبکه‌‌‌‌های خارجی از نان شب واجب‌‌‌تر شده است.

سریال‌‌‌هایی که با موضوعی مشابه و صحنه آرایی پر زرق و برق و بازیگران خوش چهره دل از ایرانیان برده است و کم کم همراه حیا، عفت و وفاداری را نیز می‌‌برد. موضوع همه آن‌‌ها نیز یکسان است، مثلث‌‌‌های عشقی و خیانت‌‌های پی درپی! اگرچه دیگر این سریال‌‌ها مرز مثلث‌‌های عشقی را هم رد کرده‌‌‌اند و به یک دایره عشقی تبدیل شده‌‌‌‌اند.

آش درهم این سریال‌‌‌ها به قدری شور شده است که اگر یکی دو قسمت از سریال را از دست بدهید چیز زیادی جز دیدن چند خیانت جدید از دست نمی‌‌دهید! پرده دری‌‌های این سریال‌‌ها در بیشتر مواقع از سریال‌‌های آمریکایی نیز پیشی می‌‌گیرد و روابطی که در عرف بین المللی هم خط قرمز خانواده‌‌ها و فیلم سازان محسوب می‌شود زیر پای این سریال‌‌ها لگد مال می‌‌گردد.

عده‌‌‌ای بلندگو به دست گرفته‌‌اند که آمار خیانت در کشور ما بالا رفته است و مسئولین کجا هستند، غافل از اینکه سم خیانت در قالب این سریال با منظر عشق شیرین شده و به خورد بینندگان داده شده است.

موضوعاتی مانند خیانت، سقط جنین، رابطه‌‌های متعدد و دور از عرف در قالب این سریال‌‌‌ها به قدری شیرین و دلپذیر به بیننده القا شده است که دیگر کسی از شنیدن مواردی از این دست در زندگی روزمره خم به ابرو نمی‌‌‌آورد.

روابط دور از عرف دختر و پسر کم نبود پرده دری روابط زن و شوهری نیز به آن اضافه شده است. داشتن دوستی از جنس مخالف در قالب دوست اجتماعی و گاها غیر اجتماعی مسئله‌‌ای است که امروز زنان و مردان متاهل از بیان آن ابایی ندارند و این به معنای نابودی خانواده، مقدس‌‌ترین رکن جامعه است.

هم ذات پنداری والگوگیری از سریال‌های ترکی زمینه سازخیانت است

دکتر فرید براتی سده، روانشناس مطرح کشور، درباره ساز و کارهای تاثیر سریال‌‌‌های ماهواره‌‌ای بر خانواده ایرانی در ماهنامه «سپیده دانایی» می‌‌‌نویسد: اخیراً در بعضی از کانال‌‌های ماهواره‌‌‌ای سریال‌‌هایی به نمایش درمی‌‌آید که محتوای آنها با روح و طبیعت خانواده ایرانی در تعارض آشکار است، اما این سریال‌‌ها چگونه بر خانواده ها و اعضای آن تاثیر می‌‌گذارد:

۱ – هم ذات پنداری

یکی از اصول عمده در ساخت سریال، همانندسازی بیننده با کاراکترهای مورد علاقه‌‌‌اش در آنهاست. منظور از همانندسازی پذیرش و درونی سازی رفتار و اعمال کاراکتر و سپس، رفتارکردن مثل آن کاراکتر در دنیای واقعی است. این موضوع البته با توجه به دیدگاه‌‌های تازه تر که آدمی را موجودی فعال در کسب و پردازش اطلاعات و داده‌‌ها می‌‌‌داند، محل تردید است، به خصوص در موارد مرتبط با مسائل اخلاقی. بنابراین، شاید صرف هم ذات پنداری نتواند توجیه مناسبی برای اثرپذیری از محتوای اخلاقی یا غیراخلاقی سریال‌‌های ماهواره‌‌ای باشد.

۲ – الگوگیری

الگوگیری از نظریه یادگیری اجتماعی یا یادگیری مشاهده‌‌ای سرچشمه می‌‌‌گیرد. طبق الگوگیری، در رسانه‌‌ها رفتار یا عملی را مشاهده می‌‌‌کنیم و سپس، با توجه به پیامدهایش همان رفتار یا حتی رفتاری شدیدتر را در همان زمینه انجام می‌‌دهیم. برای این کار شرایط و لوازمی باید فراهم شود، یعنی الگوگیری طی مراحلی انجام می گیرد. ابتدا باید به رفتار کسی که می خواهیم از او الگو بگیریم توجه کنیم.

در مرحله دوم، باید آن رفتار را در ذهن رمزگذاری و در حافظه ذخیره کنیم و سپس، در مراحل بعد، آن را انجام بدهیم. البته این رفتار به عوامل زیادی بستگی دارد که از بین آنها می‌‌توان به عوامل انگیزشی و محیطی اشاره کرد. بنابراین، در نظریه مذکور، برای آن که از رفتاری که در سریالی مشاهده شده تقلید شود باید محیط مساعدی وجود داشته باشد، یعنی عوامل محیطی در این باره نقش آشکارساز مهمی دارند. نباید و نمی‌‌‌توان به صرف نمایش سریالی در ماهواره نتیجه گرفت که از آن تقلید می شود، بلکه باید دید چه عوامل محیطی  وجود دارد که اجازه می‌‌دهد رفتار مشاهده شده عملی شود.

۳ – مهار زدایی

مهارزدایی یعنی کاهش مهارهای طبیعی که بیشتر افراد به کار می بندند تا از بروز رفتارهای مشاهده شده در سریال ها جلوگیری کنند. مهارهای طبیعی حاصل تربیت های خانوادگی، زمینه‌‌های ارزشی و اخلاقی و فرهنگی و تعالیم رسمی و غیررسمی است. مهارزدایی از دو طریق افراد را تحت تاثیر سریال های ماهواره ای و محتوای غیراخلاقی آنها قرار می‌‌دهد:

الف) آماده کردن بیننده از راه تضعیف دیدگاه های عادی او: اگر نگرش های بیننده ضعیف شود راه برای بروز رفتاری که در سریال یا فیلم مورد توجه قرار گرفته است، هموار می شود.

ب) پذیرش رفتارهای مشاهده شده: اگرچه بیشتر مردم این باور کلی را دارند که رفتارهای موجود در سریال های ماهواره ای غیراخلاقی است، اما تکرار آنها در رسانه، سرانجام نگرش به آنها را تغییر می دهد و افراد به تدریج، به این رفتارها نگرش مثبت تری پیدا می کنند و کم کم زمینه برای ارتکاب آنها فراهم می شود. این مورد هم مثل خشونت در بازی های رایانه ای است. محققان می گویند در بازی های خشن رایانه ای بچه ها اول شلیک می کنند و بعد سوال می پرسند. اینجا هم پس از آن که نگرش مثبتی به رفتارهای موجود در سریال‌‌های ماهواره‌‌ای ایجاد شد بینندگان ابتدا مثل آنها عمل می کنند و سپس، درباره رفتار خود فکر می کنند.

مهارزدایی موجب می شود حساسیت ها به رفتارهای نمایش داده شده، کمتر و برانگیختگی و ناراحتی ناشی از نمایش فیلم ها نیز کمتر شود.

هرچه فرد بیشتر با تلویزیون یا رسانه های تصویری برخورد کند و آنها را ببیند درکش از واقعیت‌‌های اجتماعی با آنچه در تلویزیون نشان داده می شود هماهنگ‌‌تر است و واقعیت‌‌ها را بیشتر شبیه چیزی در نظر می‌‌گیرد که در فیلم‌‌ها نشان داده‌‌اند. در حقیقت، بیننده در اینجا واقعیت را همانی می بیند که از دریچه سریال دیده است.

اکنون می‌‌توان ترکیبی از چند نظریه مطرح شده را ارائه داد. نتیجه چنین ترکیبی فرآیند هنجارسازی رفتارهای نمایش داده شده است. یعنی در نبود جایگزین های مناسب در صدا و سیمای داخلی، به ماهواره ها توجه می شود و به تدریج، حساسیت به رفتارهای کاراکترهای این فیلم ها کم می شود و مهارزدایی صورت می‌‌گیرد. مهارزدایی سبب می‌‌شود نگرش مثبت تری به رفتارهای موجود در سریال ها به وجود بیاید و سپس، کسی که بخشی از وقتش را به تماشا سپری می کند به تدریج رفتارهای کاراکترها را طبیعی تصور می کند و در نهایت، خود آماده انجام دادن آنها می شود.

وظیفه صدا و سیما تولید برنامه‌‌های جذاب است

هرچند آسیب‌‌های شبکه‌‌های ماهواره‌‌ای و فیلم‌‌های آن بسیار مخرب است اما باید توجه داشت که مردم به خاطر پر کردن اوقات فراغت و جذابیت به سوی این سریال‌‌‌ها کشیده می‌‌شوند و نقش اصلی بر عهده صدا و سیما است تا بتواند با تولید برنامه‌‌‌های جذاب دوباره مخاطبین را به سمت شبکه‌‌های داخلی سوق بدهد.

در چند سال اخیر نیز وجود چند برنامه جذاب و مردم پسند در صدا وسیما ثابت کرده است که خانواده‌‌های ایرانی با استقبال از آن‌ها آمار بینندگان چند ده میلیونی را رقم می‌‌زند و در ساعت پخش این برنامه‌‌ها بازار شبکه‌‌های ماهواره‌‌ای کساد می‌‌شود.

پس می‌‌توان گفت مهم‌‌ترین نقش را صدا وسیما برعهده دارد که با این کار نه تنها باعث جذب مخاطب به سمت شبکه‌‌های داخلی می‌‌شود بلکه از بسیاری از آسیب‌‌‌های اجتماعی و اخلاقی نیز جلوگیری می‌‌شود.

انتهای پیام/