به گزارش گلستان ما ؛ حسین پایین محلی در یادداشتی به بررسی کتاب جدید محمد رضا ایزد پرداخته است : انقلاب اسلامی سال۵۷ در ایران بیشک نه تنها یکی از بزرگترین رویدادهای قرن ۲۱_چون فروپاشی حکومت تزاری،شکل گیری حکومت کمونیستی درروسیه،جنگ جهانی اول ودوم وسرد،شکل گیری سازمان بین الملل،شکل گیری رژیم تمامیت خواه صهیونیستی،وفروپاشی کمونیسم _بود بلکه بزرگترین اتفاق از رنسانس  محسوب میشود چراکه تمامی تحولات کلان رفرمیسم کالوین،پروتستانیسم لوتر،انقلاب روشنگری وصنعتی وانقلاب انگلیس وفرانسه وامریکا_ازدوران رنسانس در راستای تفکرمدرن غربی بود اما انقلاب اسلامی تمنای عبور از مدرنیته راداشت وبه زعم فوکو ماهیت ان بامدرنیته در تقابل بود.

این انقلاب بزرگ که ماهیت الهی دینی و فرهنگی داشت در دهه۷۰میلادی و شصت هجری شمسی منجر به نوشتن ده ها رساله  دکتری وارشد و در حوزه سیاسی چه درخارج وچه در داخل شد وهزاران مقاله در این حوزه نوشته شد.

کافیست عنوان انقلاب اسلامی درگوگل سرچ شود تادیده شود چندین میلیارد ..این درحالیست که سایرانقلابها یا محدوداند ازحیث بحث تئوریک وموضوعیت یا از حیث کمیت قابل مقایسه نیست واین خود دال براهمیت و ضرورت پرداختن به آن است .

در منطقه ما نیز دردهه۵۰ حضور فعال روحانیت درعرصه سیاست که بعد از فاجعه خرداد ۴۲ به رهبری امام خمینی به تقابل با حکومت غربزده و وابسته استبدادی  وغیرقانونی خانواده پهلوی پرداخت و روحانیونی چون آیت ا...طاهری،نورمفیدی،میبدی،میربهبهانی،ریاضی و....

طبیعتادرانقلاب وجوانان پرشورمذهبی  درمنطقه مادرتبعیت ازامام(ره) و روحانیت به رود خروشان انقلاب پیوستند و نهایتا انقلاب اسلامی به ثمرنشست.

جلین نیز به گفته مرحوم ایت ا...طاهری پایگاه انقلاب بود

یکی ازاین جوانان انقلابی  بعدهابعدازحضوردرعرصه انقلاب وجنگ به حوزه سیاست واردشد وازاعضای فعال انجمن اسلامی در منطقه محسوب شد استاد محمدرضا ایزد بود

 اکنون که بیش از سه دهه از عمرانقلاب گذشته ایشان در کنار فعالیت سیاسی بعد از بازنشستگی  درحوزه تئوریک مشغول است وچندین کتاب تولید کرده است.

 حوزه فعالیتی ایشان رامیتوان از برگزاری جلسات تفسیر نهج البلاغه ومثنوی درجلسات هفتگی انجمن اسلامی جلین تانوشتن چندین کتاب درکنارصدها  مقاله درنشریات دنبال نمود

کتاب "انقلاب اسلامی چراوچگونه"یکی ازاثار ایشان است که دراین مختصربه ان پرداخته خواهدشد.-درحدبضاعت-درابتدای این سطور به ضرورت بررسی انقلاب اشاره شد

کتاب استاد محمدرضاایزدباچنین عنوانی هم بیانگر اهمیت این رخداد عظیم  درتاریخ تجدد دارد هم حکایتگر ارزش این رویداد درذهن واندیشه این پژوهشگرفعال استانی.

 پیشتر درمقاله "جریان شناسی فرهنگی،فکری وسیاسی جلین"و مقاله"جستارهای فرهنگی شهرجلین"به معرفی مختصر این اندیشمند پرداختیم.

این کتاب علاوه برعنوان طرح زیبایی دارد  به نوعی لب لباب کتاب رامیتوان درطرح جستجو کرد.

 انقلابی با حضور پرشور مردم و به رهبری یک روحانی

 لذا پیداست که این کتاب با برخی پژوهشها ایرانیهای مقیم کشورهای غربی  که در صدد اسلام زدایی از انقلاب هستد سر ناسازگاری دارد و صراحتا انقلاب سال۵۷ را اسلامی میداند.

دربخش تقدیم کتاب این کتاب توسط نویسنده به امام و شهدا و زنده یاد صادقعلی پایین محلی  از فعالین اجتماعی جلین که خواهرزاده پژوهشگر بود تقدیم شده است

 این کتاب ازیک مقدمه وهشت فصل تقسیم شده که فصل ششم وهفتم نسبت به کتابهایی که دراین زمینه نوشه شده متفاوت است که در سطور بعد به ان اشاره خواهد شد.البته جاداشت که فصل نهم به بازتاب انقلاب اسلامی اختصاص داده میشد همانگونه که دوفصل مجزای شش وهفت متفاوت است.

 با اینحال این کتاب همانگونه که اشاره شده  به چرای و چگونگی انقلاب اختصاص یافته و نباید سطح انتظارات را به حوزه های دیگری تسری داد وباتوجه به علاقه وتلاش این اندیشمند چه بسا که شاهد کتابهای دیگری در حوزه های دیگر مربوط به انقلاب اسلامی  ازاین اندیشمند باشیم.

 مقدمه کتاب بیانگر تواضع وازاداندیشی نویسنده است.چراکه تلاش ارزشمند خود را با فروتنی نارسا دانسته وازاهل فضل دعوت به نقدودیالوگ کرده است.فصل اول بابیتی ازمولانا درنقد حس گرایی انجام شده که بیانگر محتوی فصل یک هست.درفصل اول به تفاوت بین علوم انسانی وعلوم تجربی  اشاره شده که هم مهم است وهم ضروری ومتاسفانه بسیاری از روشنفکرهای ما دچاراین خبط شده اند که علوم انسانی را متاثرازعلوم تجربی کرده است ودرگزاره های تجربی اسیرشده اند چنانکه پوزیتیویست ها اینگونه اند.

در ادامه نویسنده شناخت را مختص انسان میداند که از نکات برجسته کتاب و فصل اول است.

اگرچه درعلوم انسانی نسبیت وجوددارداماازنوع پست مدرنی وحاد -بودریایی یا دریدایی-نیست ومیتوان به نقاط مشترک رسید چنانکه مولوی خود در داستان پیل میگوید :در کف هریک اگرشمعی بدی-اختلاف ازگفتشان حاصل شدی.‌‌‌...

 درپایان فصل نویسنده جامعه تک صدایی رامرده دانسته وبه حق هم همینگونه است اما اگرجامعه به تعبیردکترسیف  بامفهوم "همگرایی"روبروشود میتوان ان را پویادید نه مرده.

 به عبارتی همگرایی نه کثرت گرایی سکولاراست که واگرایی ‌...ونه تک صدایی که حصرگرایی رارقم بزند.

 فصل دوم درباب ویژگیهای تحقق یک انقلاب است.دراین فصل نویسنده دربکاربردن برخی جملات وواژه ها ازطبع ادبی و زیبایی خاص استفاده کرده وبرخی جملات قصاردارد..چنانکه در ص ۳۳ دوجمله زیباوقصاردارد:"صحنه قدرت نیزدرتاریخ،خونین ترین مبارزات رابه خودش اختصاص داده است."یا"کشتی قدرت بردریای ازخون غوطه وراست."یا تعبیری زیبا ازانقلاب باعنوان"سرزمین سبز انقلاب"

 هفتمین ویژگی انقلاب در جامعه شناسی سیاسی انقلابها خشونت عنوان شده که نویسنده هم ازان نام میبرد امابه این نکته اشاره نمیکند که انقلاب ما انقلاب فرهنگی بود ومردم به ارتش گل دادند.(نویسنده درجایی دیگر درصفحه۵۴اشاره کرده).

استفاده از منابع معتبر وزیرنویسهای ارزشمند از نکات دیگری است که خوانش این کتاب را برای حقیر دوچندان لذت اورکرد اما در تبیین و روایتگری برخی موارد طبیعتاازنقل قول باید فراتر رفت تا دچار تکرار وسطحی نگری نشد.طبیعتا تئوریهای غربی درباب مسایل و موضوعات نشات گرفته درفضای تاریخی و زیستواره نویسندگان هستند که نباید ازان غفلت کرد.

درفصل سوم به تفاوت کلمه انقلاب بابرخی مفاهیم وکلمات مرسوم در اندیشه سیاسی اشاره شده  است

فصل چهارم باجمله ای حکمی از شهید ایت ا...محمدباقرصدر  شروع میشود.جمله ای که بیانگرحکمت الهی در تاریخ وسنن حاکم برتاریخ است.دراین فصل بخشی هم به کتاب مهم شهید محمدباقرصدر باعنوان سنتهای الهی درتاریخ پرداخته شده که جادارد ازبصیرت پژوهشگر به دلیل توجه به این کتاب واندیشه های یک اندیشمند اسلامی تشکرکرد وان راستود.

البته همانطورکه قبلااشاره شد جاداشت به تئوریهای متفکرانی چون فوکو،اسپوزیتو،ژیژیک،لیلی گلستان وچامسکی  اشارتی میشدیافصلی نیز به بازتاب انقلاب اسلامی درجهان اعم از نهضتهای ازادیبخش وعدالت خواه  تااسلامی به خصوص شیعیان چنانکه امروز دراذربایجان،بحرین،عربستان،پاکستان،مصر،لبنان،بوسنی،عراق،تونس،یمن،سوریه و....شاهدیم.بیشک انقلاب اسلامی انقلاب فطرت بود که عصرجدیدی را درعالم سکولارشده رقم زده.

 فصول ۵و۶مطالب گسترده وعمیقی درباب اشخاص وحکومت پهلوی ومخالفان آن وعلت شکستهایشان همینطور استعمار پیر و..بیان میکند.شاید این فصول جذابترین فصول رابرای خواننده رقم بزند چراکه هم از مباحث خشک تئوریک فصل۴ فاصله میگیرد و وارد مصادیق عینی میشود.ایزد در این فصول نشان میدهد که مطالعات عمیق وگسترده ای داشته وانتخاب این موضوع برای یک کتاب الحق که براساس تجربه  ده ساله انجام پذیرفته است.

 به فصل آخر میرسیم.

این جمله معروفیست که انقلاب انقلابیها را میخورد.و یا انقلابیها بعد از انقلاب محافظه کار میشوند.بیشک پس ازتبدیل نهضتها از یک جریان تاریخی و اجتماعی به ساختار سیاسی شاهد تغییرات وتحولاتی هستیم.مثلا دشمنان داخلی،خارجی،نفوذ یا قدرت طلبی، یا استحاله در سیستم قدرت که ازآن بات یادمیکنند.نویسنده درفصل آخر به بیان دیدگاه های امام علی(ع)،شهید مطهری،رهبرمعظم انقلاب، پرداخته و این که چه افت هایی نهضتها را از پای درمی آورد.

درادامه نویسنده اشارتی به دیگاه ابن خلدون وبرینتون میکند .نویسنده درصفحه آخر کتاب براین باور است که "انسان محکوم تاریخ نیست سازنده تاریخ است".لذا انقلابها در صورتیکه انقلابیون و کسانیکه درحاکمیت هستند کماکان به ارمانها پایبند باشند ترمیدور رخ نخواهد داد.

کتاب مذکور را به پژوهشگران ودانشجویان علوم سیاسی و جامعه شناسی وهمه علاقه مندان به حوزه انقلاب پیشنهاد میکنیم وامیدواریم این فرصت برای روشنفکران دینی مهیا باشد تا درخلا وعدم رسالت روشنفکران غربزده وغفلت برخی متفکرین ومبلغین دینی و انقلاب به تبیین ارزشها بپردازند.جامعه و آیندگان باید قدردان این حرکتها و کوششها باشند.

انتهای پیام /