به گزارش گلستان ما به نقل از قابوس نامه، افسوس که در کشاکش این جاذبه ها و دافعه ها جای هنرانقلاب و هنرمندان انقلابی خالی است و یافت می نشود جسته ایم ما... و باز یافت می نشود جسته ایم ما که سیاستمداران ما (که به برکت نهضت خمینی به نان و نام و نوایی رسیده اند ) از هنرمندانی مایه بگذارند که لااقل هنرشان بوی اندیشه های خمینی کبیر دهد!
شاید لازم است دیدگاه امام خمینی (ره) در باب هنر و هنرمند بازخوانی شود تا بدانیم و بدانند چه می کنیم و چه می کنند!
لازم به ذکر است که در آینده ما با پدیده ی حیرت انگیزی مواجه هستیم و آن استفاده از محبوبیت ستارگان هنر (خصوصا موسیقی. سینما و تلویزیون و... ) و ستارگان ورزشی (خصوصا فوتبال ) برای اقبال توده های مردم به جریان سیاسی خاص است و حیرت آورتر این است که مردم نیز همین را می خواهند! در واقع تعداد فالوورها و لایک زنندگان افراد است که آنان را «خاص» می کند!
ما خود را فرزند خمینی می دانیم و معتقدیم باید بین موج و کف های کنارۀ موج تفاوت قائل شد!
پس ضمن بازخوانی اجمالی اندیشه های پدرحکیممان نسبت به مسئلۀ هنر، هنرو هنرمند ایده آل را می شناسیم
امام خمینی(ره) می فرماید:
« هنر در مدرسه عشق نشان دادن نقاط کور و مبهم معضلات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و نظامی است. هنر در عرفان اسلامی ترسیم روشن عدالت و شرافت و انصاف و تجسیم تلخکامی گرسنگان مغضوب قدرت و پول است.
هنر در جایگاه واقعی خود تصویر زالوصفتانی است که از مکیدن خون فرهنگ اسلامی، فرهنگ عدالت و صفا لذت می برد. تنها به هنری باید پرداخت که راه ستیز با جهانخواران شرق و غرب در رأس آنان آمریکا و شوروی را بیاموزد... »
*نکته:: نگاه و تعریف امام روح الله از هنر، همان تعریف هنرمتعهد و انقلابی است که تلاش کرده ایم مسئله را تبیین کنیم.
در مسئله ی هنر از دیدگاه امام روح الله باید به سه مسئله توجه کرد؛
الف ) مسائل فقهی هنر، مانند فتاوای امام خمینی (ره) در باب موسیقی. نمایش. تعزیه. سینما. مجسمه سازی و...
به عنوان مثال؛
موسیقی: امام خمینی بعد از نقل بیش از ده تعریف برای غنا و نقد و بررسی آنها خود تعریفی به آن می افزاید:
صوت ترجیع مطرب، یا آنچه در عرف غناست گرچه مطرب نباشد، صدای لهوی، صدای اهل فسق و گناه و آنچه با مجالس لهو سازگاری دارد و آنچه با آلات لهو و لعب سازگاری دارد و صدای آماده شده برای مجالس لهو و لعب و صدای برانگیزاننده شهوت جنسی، صورت دربردارنده ترجیع مطرب، صوتی که نشان آن را دارد که در متعارف عرف طرب برانگیزد و طرب آن سبکی آورد به گونه ای که عقل را در آن حالت زایل می کند، صدایی که حسن ذاتی دارد و نشان آن دارد که برای متعارف مردم طرب برانگیزد. ایشان همچنین در دو قید مطرب و مرجّع تردید می کند و آن را از قیودی می دانند که در ساختار مفهوم غنا نقش ندارد.
عکاسی: امام خمینی می فرمایند: عکس برداشتن مرد از زن نامحرم حرام نیست. اما اگر برای عکس گرفتن مجبور شود حرام دیگری انجام دهد مثلاً به بدن او دست بزند یا نظرش به صورت آرایش کرده او یا بدن بیفتد نباید عکس بگیرد.
و فتاوا و نظرات امام راحل در مورد تعزیه، تاتر، سینما. رادیو. تلویزیون و... که شما می توانید با رجوع به توضیح المسائل و استفتائات ایشان ااز آرائ فقهی امام خمینی استفاده کنید.
ب ) مسائل محتوایی هنر که در کلام و آثار امام خمینی مطرح شده و می تواند روشن کننده ی راه برای هنرمندان انقلابی باشد.
یکی از مهمترین مسائل برای هنرمندان انقلاب و سیاست گزاران هنرمتعهد توجه به مسائل محتوایی هنر در کلام امام خمینی است.
به عنوان مثال؛
امام خمینی در بخشی از پیام تاریخی خویش به هنرمندان متعهد می فرماید: «تنها هنری مورد قبول قرآن است که صیقل دهنده اسلام ناب محمدی، اسلام ائمه هدی علیهم السلام، اسلام فقرای دردمند، اسلام پابرهنگان، و اسلام تازیانه خورده های تاریخ شرم آور محرومیت ها باشد »
امام خمینی (ره) می فرماید: « هنرمندان ما زمانی می توانند بی دغدغه کوله بار مسئولیت و امانتشان را زمین بگذارند که مطمئن باشند مردمشان بدون اتکای به غیر، و تنها و تنها در چارچوب مکتبشان به حیات جاودانه رسیده اند. »
از این نمونه گفتارها و نوشتارهای روشنگر در کلام و آراء و آثار امام راحل زیاد یافت می شود که با مطالعه ی صحیفۀ امام (صحیفۀ نور ) می توانیم راه هنر و هنرمند انقلابی را آشکار و روشن سازیم.
*ج ) خلق آثارهنری (شعر. نظم و نثر ) توسط امام روح الله که از چشمۀ اندیشۀ ایشان جاری شده است.
امام خمینی خود از بهترین هنرمندان روزگار بودند... اگرچه در این بعد از ویِژگی امام خمینی بیشتر مسئله ی شعر پررنگ است اما نمونه ی نثر و ادبیات برخی از آثار امام مانند شرح چهل حدیث و تفسیر سوره حمد و... نیز در نوع خود زیبا و هنرمندانه است.
هرجامعه ای به هنر و هنرمند احتیاج دارد پس چه بهتر که در اتمسفر انقلاب اسلامی، هنرِهنرمندی پررنگ شود که ریشه هایش، مبانی نظری انقلاب اسلامی است. اگر غیر از این باشد در آینده سیاستمداران از این که هستند بیشتر دل درگرو اهالی هنری خواهند بست که هنرشان با آنچه نامش را انقلاب اسلامی می گزاریم فاصله دارد.
حسن ختام این یادداشت دو غزل ناب باشد از امام راحل که سرودند:
ما را رها کنید در این رنج بی حساب
با قلب پاره پاره و با سـینه ای کباب
عمری گذشت در غم هجران روی دوست
مرغم درون آتش و ماهـــی بــــــرون آب
حالی نشد نصیبم از این رنج و زندگی
پیری رسید غرق بطالت پس از شباب
از درس و بحث و مدرسه ام حاصلی نشد
کـــــی می توان رسید به دریا ازین ســـراب
هرچـــه فراگرفتم و هرچـــه ورق زدم
چیزی نبود غیر حجابی پس از حجاب
هان ای عزیز فصل جوانی به هوش باش
در پیری از تو هیچ نیاید به غیر خـــواب
این جاهلان کــــه دعوی ارشاد مـــی کنند
در خرقه شان به غیر "منم" تحفه ای میاب
ما عیب ونقص خویش و کمال و جمال غیر
پنهان نمـــوده ایم چو پیــــــری پس خضاب
دم بر نیار و دفتر بیهوده پاره کن
تا کی کلام بیهده گفتار ناصواب
-------------
از غم دوست در این میکده فریاد کشم
دادرس نیست که در هجر رُخش داد کشم
داد و بیداد که در محفل ما، رندی نیست
که بَرش شکوه برم، داد ز بیداد کشم
شادیم داد، غمم داد و جفا داد و وفا
با صفا منّت آنرا که به من داد کشم
عاشقم، عاشق روی تو، نه چیز دگری
بار هجران و وصالت به دل شاد کشم
در غمت ای گل وحشیِ من ای خسرو من
جور مجنون ببرم، تیشة فرهاد کشم
مُردم از زندگی بی تو که با من هستی
طرفه سرّی است که باید بَرِ اُستاد کشم
سالها می‌گذرد، حادثه‌ها می‌آید
انتظار فرج از نیمة خُرداد کشم
امیدواریم بیش از گذشته هم هنرمندان انقلابی ریشه های خود را بشناسند هم سیاستمداران بدانند که با هنر چه می کنند!
مجتبی طالبی
نویسنده و تهیه کننده صدا و سیمای مرکز گلستان
مدرس دبیرپژوهشی گروه فلسفه و عرفان اسلامی جامعه المصطفی العالمیه. واحد گرگان
برای مطالعه بیشتر رجوع کنید به:
توضیح المسائل: روح الله الموسوی الخمینی (ره)
صحیفه نور: مجموعه رهنمودهای امام خمینی (ره)
دیوان اشعار امام خمینی (ره)
انتهای پیام/
نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبرگزاری گلستان ما در وب سایت منتشر خواهد شد
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد