به گزارش سرویس اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «گلستان ما»-داود خاندوزی؛ پنبه مهمترین گیاه تامین کننده مواد اولیه صنایع است، پنبه دارای یک زنجیره اصلی تولیدات نساحی و یک زنجیره فرعی است که فرآورده‌های زیادی در صنایع تبدیلی را شامل می‌شود.

با توجه به اهمیت این محصول استراتژیک تقویت بانک ژن محصول پنبه خواسته بسیاری از محققان موسسه تحقیقاتی پنبه است و از سویی دیگر با توجه به ظرفیت‌هایی که وجود دارد نظارت بر واردات بذرهای پنبه که می‌تواند منشاء بسیاری از بیماری‌ها باشد حائز اهمیت است.

در گذشته از گلستان به عنوان استان طلای سفید یاد می‌شود ولی رفته رفته میزان سطح زیر کشت پنبه که به بیش از ۱۸۰ هزار هکتار می‌رسید به کمتر از ۲۰ هزار هکتار کاهش یافته است، برای بررسی آخرین وضعیت پنبه استان گلستان و یافته‌های این بخش قربان قربانی، رئیس موسسه تحقیقاتی پنبه در تحریریه گلستان ما حضور یافت، با وی گفتگویی داشتیم که از منظر می‌گذرانیم.

چه ارقامی در موسسه تحقیقاتی پنبه به کشاورزان معرفی شده است؟

موسسه تحقیقاتی پنبه رسما از سال ۱۳۷۶ آغاز به‌کار کرد و کارهای تحقیقات، برنامه‌ریزی و هدایت زیر نظر این موسسه انجام می‌شود، در بدو تاسیس این موسسه تنها دو نوع بذر در کشور داشتیم که از ارقام دیرراس به‌شمار می‌رود و زمین را برای کشت درگیر می‌کرد و مانع از آن می‌شد که کشت دوم صورت بگیرد.

در حال حاضر حدود ۱۴ رقم تجاری پنبه در سطح کشور داریم که برخی از ارقام زودرس هستند، با توسعه این ارقام در تلاش هستیم که دوره کشت را از ۱۸۰ روز به حدود ۱۱۰ تا ۱۳۰ روز رساندیم تا بتوانند کشاورزان بعد از برداشت محصولات بهاره پنبه را کشت کنند و یا آنکه پس از کشت پنبه محصول دیگری نیز کشت شود.

طبیعتا وقتی دوره کشت کاهش پیدا می‌کند هزینه‌های کشت نیز کاهش می‌یابد و برداشت پنبه با بارش‌هایی پاییزه نمی‌خورد و در نتیجه شرایط بهتری خواهیم داشت، 

دو رقم پرتو و تابان با همکاری انرژی اتمی در موسسه تحقیقاتی پنبه تولید شده و همچنین به زودی دو رقم جدید رونمایی می‌شود که عملکرد بهتری خواهند داشت و این دو رقم جدید متحمل به خشکی و تنش‌های محیطی و شوری است است و عملکرد مناسبی دارد و در روزهای آینده این دو رقم جدید معرفی خواهند شد.

مرکز تحقیقات پنبه کشور هسته اولیه را تولید و در اختیار شرکت‌های خصوصی طرف قرارداد می‌دهد که کار تکثیر بذر را انجام می‌دهند و در حال حاضر هفت شرکت در این رابطه با ما همکاری می‌کنند. 

در گلستان بیش از هشت رقم در استان کشت می‌شود و دیگر ارقام پبنه در استان‌های پنبه خیز کشور کشت می‌شود.

وضعیت تولید بذر پنبه در کشور چگونه است؟  
یکی از مشکلاتی که در حوزه پنبه داریم مسئله بذر است و با وجود کارخانه دلینته در کاشمر و در گلستان فعال است و بذر بهتر ضدعفونی می‌شود و قدرت جوانه‌زنی بهتر است و انبارمانی بذر نیز افزایش می‌یابد.
بذر کلک‌دار را حدود ۴۰ کیلو در هکتار مصرف می‌کنیم ولی بذر دلینته را می‌توانیم به میزان ۱۲ کیلو در هکتار استفاده کنیم و سطح سبز خوبی داشته باشیم.

سال گذشته توانستیم از نظر میزان تولید بذر در کشور خودکفایی برسیم و امسال بذر مازاد بر نیاز داریم و می‌توانیم به کشورهای همسایه صادر کنیم.

سال به سال ارقام جدیدی در دست معرفی خواهند شد و دو رقم هیبریدی نیز در دست کار تحقیقاتی هستیم و امیدواریم در سال‌های آینده بذرهای هیبریدی داشته باشیم.

در سطح کشور نزدیک به دو هزار و ۵۰۰ تن بذر بدون کلک نیاز داریم و در حال حاضر ۳ هزار تن بذر در کشور داریم، پنبه به عنوان یک محصول کم آب بر شناخته شده و سیاست دولت این است که کشت پنبه از مناطق گرم و خشک خارج شود.

وضعیت کشت پنبه در استان گلستان چگونه است؟
پنبه در برنامه الگوی کشت استان گلستان قرار دارد و به عنوان یک محصول کم آب بر شناخته شده است در سال ۱۴۰۱ بالغ بر ۲۰ هزار هکتار سطح زیر کشت داشتیم و سال گذشته با توجه به اینکه مشکل کم ابی داشتیم و سدهای عمده استان خشم شد سطح زیر کشت ما به ۱۵ هزار هکتار رسید.

با توجه به بارندگی‌های سال جاری که ۸۰ درصد نسبت به سال قبل با افزایش بارندگی رو به رو هستیم امیدواریم سطح زیر کشت به بیش از ۲۰ هزار هکتار برسد.اراضی زهکشی شده در مناطق شمالی استان در دسترس است و تلاش ما این است که کشت پنبه را در مناطق شمالی استان توسعه دهیم و پس از برداشت جو پنبه در استان کشت شود و این مسئله می‌تواند از ریزگرد هم جلوگیری کند.

پنبه گیاهی مقاوم به شوری است و ارقام خوبی در استان داریم و می‌تواند به مدیریت منابع آبی در این زمینه کمک کند.

در دهه ۴۰ و ۵۰ بیش از ۲۵۰ هزار هکتار پنبه در کشور کشت می‌شد و در استان گلستان ۱۸۰ هزار هکتار سطح زیر کشت پنبه داشتیم.

در کل کشور تلاش ما این است که افزایش عملکرد در واحد سطح را افزایش دهیم و اگر بتوانیم ۱۲۰ هزار هکتار پنبه در کشور کشت کنیم می‌توانیم به خودکفایی برسیم.

بیشترین سطح زیر کشت پنبه در کشور مربوط به استان خراسان رضوی بود و گلستان رتبه دوم را در اختیار دارم و استان فارس و اردبیل از استان‌های پنبه خیز کشور به شمار می‌رود.

امسال دولت قیمت تضمینی پنبه را ۳۷ هزار تومان اعلام کرده و اگر قیمت پنبه با قیمت جهانی سازگار باشد کشاورزان رقبت بیشتری برای کشت خواهند داشت.
گفتنی است مؤسسه تحقیقات پنبه کشور یک سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در شهر گرگان، استان گلستان است که در سال ۱۳۷۶ تاسیس شده است.

در حال حاضر ۱۰ استاد در این مرکز مشغول فعالیت هستند و بر اساس تحلیل‌های انجام شده این مرکز تاکنون ۲۲۸ مقاله علمی در نشریات و همایشهای داخلی منتشر کرده است.

علاوه بر این تاکنون هفت مقاله معتبر بین المللی نیز از این مرکز استخراج شده است و اطلاعات ودر سال ۱۴۰۲ پژوهشگران مؤسسه تحقیقات پنبه کشور بیشترین مقالات خود را با کلیدواژه‌های «پنبه» و «عملکرد» منتشر کردند.

 پنبه علاوه بر تامین مواد اولیه تولید منسوجات و پوشاک، از نظر تامین امنیت غذایی و تامین روغن مقام سوم تا پنجم را در بین دانه های روغنی جهان داشته است. 

پنبه تامين‌کننده ۶ درصد پروتئين مورد نياز دنيا و مواد خام صنايع پنبه پاک‌کني، ريسندگي، بافندگي، روغن‌کشي، نظامي، بهداشتي، تغذيه انسان، کابل‌سازي و... مي‌باشد.

نظر به اینکه ۹۰ درصد روغن کشور از خارج وارد می شود و با عنایت به مقدار روغن موجود در پنبه دانه (حدود ۲۰ درصد)، افزایش تولید پنبه باعث خود اتکایی بیشتر، بهبود امنیت غذایی و تقویت پدافند غیر عامل می شود.

انتهای خبر/