به گزارش خبرنگار سرویس اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «گلستان ما»؛ باوجود تحولات اجتماعی و گذشت زمان بسیاری از آداب و سنن در نگارستان ایران به قوت خود پابرجا است و این آداب و روسم گاهی بهانه‌ای می‌شود تا گروه‌های کوچکی از مردم گرد هم آیند و به‌رسم دیرین محفلی را رقم بزنند و پازلی از این سنن در تاریخ باشند.
علت ماندگاری بسیاری از این آداب و سنن در ایران‌زمین معنویتی است که در آن گروه خورده است و شاید معنوی‌ترین رسوماتی که انسان را به خدا نزدیک می‌کند مختص به ماه مبارک رمضان باشد.
در نگارستان ایران این گرایش به معنویت در این آداب‌ورسوم سرچشمه بسیاری از زیبایی‌های معنوی شده که گذشت زمان آن را صیقل داده و پاک‌تر نگاه‌داشته است و امروزه جزئی از خصائص مردم استان گلستان شده است و به این واسطه شاید امروز مردم این استان را به دارالمؤمنین می‌شناسند.
رسومات مختلفی در ماه مبارک رمضان در رنگین‌کمان اقوام ایران باتوجه‌به قومیت و مذهب از دیرباز اجرا می‌شود و بخشی از این رسم‌ها نیز با عناوین مختلف بین اقوام مشترک است.
رسم و رسوم ماه رمضان بهانه‌ای برای دلدادگی
خانه‌تکانی پیش از آغاز ماه مبارک رمضان یکی از رسومات دیرینه گلستانی‌ها است و علاوه بر خانه در برخی از اقوام نظافت مساجد و تکایا نیز در آستان ماه مبارک رمضان در دستور کار قرار می‌گیرد.
در بین مردم ترکمن استان گلستان مرسوم است که قبل از فرارسیدن ماه نزول قرآن اقدام به تمییز کردن منازل خود بپردازند که زنان ترکمن در این راستا به زدودن آلودگی از چهره‌خانه با شست‌وشوی فرش‌ها، خانه‌تکانی و شستن پتو برای میهمانی خدا در این ماه آماده می‌شوند.
غذاهای سنتی گرگانی‌ها در ماه رمضان نیز زبان زد است و ترک و فرنی از غذاهای خاص گرگانی‌ها در این ماه به شمار می‌رود، گلستانی‌ها معمول است که سفره افطار را با غذاهای رایج مانند چای، نان، پنیر مسقطی، کتلت آبگوشت، فرنی، خرما، سبزی، حلوا، آش، سوپ، نان‌روغنی و شیرینی‌هایی مثل گوش‌فیل و نان پنجه‌ای، نان کنجدی و قطاب و زولبیا بامیه بر اساس وسع و سلیقه هر خانواده تزیین کنند.
«الله یلی» یکی از رسوماتی است که در بین اقوام ترکمن مرسوم است و چند روز قبل از فرارسیدن ارازآی، ترکمن‌ها به کشتن گوسفند و بز اقدام می‌کنند و گوشتش را در بین فقرا و نیازمندان و همسایه‌ها تقسیم می‌کنند و یا اینکه با همان گوشت غذایی پخته و مهمانی می‌دادند.
سحرخوانی از رسوماتی بوده که می‌توانیم بگوییم به دلیل وجود تلویزیون و رادیو منسوخ شده است؛ ولی گاهی در برخی روستاهای استان مشاهده می‌شود در این رسم که از قدیم در بین مردم استان گلستان رایج بوده بیدار کردن همسایه‌ها و اهل محل، هنگام سحر و قبل از اذان صبح اتفاق می‌افتد تا روزه‌داران خواب نمانند و برای صرف غذای سحری آماده شوند.
الله رمضون نیز از رسوماتی است که در این ماه برگزار می‌شود در این مراسم، جوانان به جمع‌آوری اعانات برای مستمندان می‌پردازند و از محل جمع‌آوری این کمکها به مستمندان افطاری می‌دهند. در این ماه شب زنده داری‌ها افزایش می‌یابد و اوج عبادات در استان شب‌های احیاء است که مردم با حضور در مساجد شهرها و روستاهای استان و در گرگان به‌ویژه مصلای وحدت و مسجد جامع، قرآن بر سر می‌گیرند.
«نرم بلاغ» یا آب داغ خوردن یکی از آداب خاص افطار باز کردن گرگانی‌ها است و معتقد هستند آب گرم حنجره و معده خشک را برای خوردن غذا آماده می‌کند.
افطاری دادن از مهم‌ترین آداب مردم مسلمان گلستان در ماه رمضان است که در بین همه اقوام رایج است و همچنین برپایی افطاری باشکوه در مساجد از مهم‌ترین آداب مردم مسلمان گلستان در ماه رمضان است که نقش مهمی در همبستگی اجتماعی ایفا می‌کند.
الله یولی یا نذری دادن و تأمین جهیزیه برای و مراسم آشتی‌کنان، تهیه جهیزیه عروس، خانه‌تکانی از رسم و روسم دیرینه است که در این منطقه در این ماه رواج دارد و همچنین نماز تراویح ویژه دیار ترکمن‌صحرا و مردمان اهل‌سنت این استان است که در آن نماز ۲۰ رکعتی اقامه می‌شود.
مراسم احیاء که با فرارسیدن شب‌های قدر صورت می‌گیرد و در این رسم مردم روزه‌دار گلستان با اشتیاق فراوان در مساجد حضور می‌یابند و مراسم احیاء را با خواندن قرآن، دعای جوشن کبیر برپا می‌کنند و دسته‌های عزادار در مساجد به سینه‌زنی و عزاداری می‌پردازند.
برپایی مراسم احیا شب‌های قدر در مسجدها، مکان‌های مذهبی و در برخی خانه‌ها از دیگر مراسم مشترک بین گلستانی‌هاست که جلوه خاصی به این ماه مبارک می‌دهد.
رمضان الله نیز از رسوم کردکویی‌ها در پانزدهمین روز ماه رمضان است که همراه با جشن برگزار می‌شود و افراد نذرهای خود مانند آرد، نان و حلوا را برای تقسیم بین فقرا به این مراسم می‌آورند.
افطاری ۵۰ سالگی از دیگر رسومات کتولی‌های استان است که افرادی که در این ماه به ۵۰ سالگی می‌رسند افطاری می‌دهند، در رسم «کر» زنان ترکمن دو روز قبل از پایان ماه مبارک رمضان با کمک دختران و زنان همسایه و دوستان برای نظافت خانه، مانند شست‌وشوی فرش‌ها، ظروف، لباس‌ها و خانه‌تکانی همت می‌گمارند تا به استقبال عید فطر بروند و در نهایت این ضیافت با رسوم زیبای خود با برپایی نماز عید فطر در استان گلستان به پایان می‌رسد.
آداب و سنن به بناهای تاریخی هویت می‌دهد
مریم منصوری مسئول ثبت میراث معنوی اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گلستان در خصوص این رسومات به ما گفت: در استان آثار تاریخی و بنای ارزشمند داریم که باید به آن توجه شود و حفاظت شود؛ اما در کنار این آثار یک سری آثار ناملموس شامل آداب‌ورسوم ما می‌شود که به این تاریخ و بافت‌ها هویت می‌دهد و ما باید از آن‌ها صیانت کنیم.
منصوری بیان کرد: سحرخوانی و سحرنشینی کمک به مستمندان، روزه سری و تلاوت قرآن در این ماه رونق می‌یابد و بسیاری از این رسومات از دیرباز در استان اجرایی می‌شود.
ثبت ۱۱۰ اثر ناملموس در گلستان
سید مقداد موسوی مسئول ثبت آثار تاریخی و فرهنگی معنوی اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گلستان نیز گفت: از سال ۱۳۰۹ تاکنون بالغ بر یک هزار و ۲۸ اثر در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است که از این میزان ۱۱۰ اثر میراث ناملموس در استان داریم.
مسئول ثبت آثار تاریخی و فرهنگی معنوی اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گلستان ابراز داشت: اینکه در استان چند محوطه تاریخی داریم مشخص و قابل‌شمارش است؛ ولی آثار ملموس شامل بازی‌ها، گویش‌ها و غیره باید بتوانیم معرفی کنیم و اگر مستندسازی از این آثار با کمک مردم صورت بگیرد می‌توانیم آن را در فهرست آثار ناملموس کشور ثبت کنیم.
موسوی یادآور شد: آیین نوروزخوانی به همراه ۲۰ کشور دنیا و سوزن‌دوزی ترکمن در استان ثبت ملی شده است و مردم می‌توانند به شناسایی این آثار ناملموس به ما کمک کنند.
انتهای خبر/
نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبرگزاری گلستان ما در وب سایت منتشر خواهد شد
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد