به گزارش گلستان ما ، حضرت امام خمینی(ره) با تاکید به لزوم حفظ و اجرای شعائر مذهبی می فرمایند: «مجالس سوگواري ائمه اطهار(ع) را بايد حفظ كنيد ، اين ها شعائر مذهبي ماست كه بايد حفظ بشود . اين ها يك شعائر سياسي است كه بايد حفظ بشود. بازيتان ندهند اين قلم فرساها ، بازيتان ندهند اين اشخاصي كه با اسماء مختلفه و با مرام هاي انحرافي مي خواهند همه چيز را از دستتان بگيرند.»

تلاشهای شیعیان ایران و جهان و از جمله استان گلستان برای زنده نگه داشتن خاطره قیام عاشورا و مبارزات و اهداف و آموزه های امام حسین، در قالب آئینها و مناسک و شعائر مذهبی و حتی فولکلوریک متجلی می شود. عشق به آن حضرت آنقدر در روح و جان و ابعاد مختلف زندگی ، خواب و بیداری ، سلامتی و بیماری، و شادی و عزاداری مردم ریشه دوانیده که ارادت به اهل بیت و مخصوصا امام حسین و اصحابش جزء لاینفک زندگی فردی و اجتماعی شیعیان جهان خاصه مردم ایران و خطه گلستان شده است.

نام بردن این آئین ها و مناسک و شعائر مذهبی خود فهرست بلند بالایی می گردد که فقط به برخی از آنها در اینجا اشاره می کنیم:

نامگذاری نوزادان بنام امام حسین و فرزندان و اصحابش، نصب پرچمها و پارچه های یا حسین و یا ابا عبدالله و یا ابالفضل و یا قمربنی هاشم و یا زینب در سر در منازل و داخل اماکن مذهبی وعمومی، شعار نویسی در باره قیام کربلا روی پیشانی و بدنه ماشین ها (خاصه در ایام محرم مثل عبارت «بیاد ظهر عاشورا» و «بیمه ابوالفضل» و...)، نذری دادن مثل شربت، خرما، شیرکاکائو، میوه ، پختن و پخش پلو ، حلیم، شُله زرد، آش رشته، آبگوشت، حلوا و...

میهمانی دادن در منزل و اماکن مذهبی مثل تکیه و مسجد و حسینیه و فاطمیه و زینبیه ، دسته رَوی و سینه زنی و زنجیرزنی ، عَلَم گردانی ،  خطابه و منبر روحانیان ، نوحه خوانی و مرثیه سرایی مداحان ، سیاه پوش کردن اماکن عمومی و مذهبی خصوصا مساجد و تکایا ، سلام دادن از دور به امام حسین بطور متعارف روزی سه بار پس از پایان هر نماز ، توسل جُستن به آن حضرت در هنگام بلا و بیماری ، برنامه شیرخوارگان حسینی(پوشاندن سر نوزادان با چفیه بسیجی یا پارچه سبز بعنوان نماد حضرت علی اصغر(ع) کودک شیرخواره امام حسین که در کربلا شهید شد و آوردن این کودکان در مراسم عزاداری).

برگزاری مراسم شبیه خوانی و تعزیه گردانی، انداختن شال سیاه یا سبزبه گردن، مراسم خواندن دعای زیارت عاشورا ، وارث و آل یاسین و... ، رفتن به سفر کربلا و سوریه جهت زیارت مرقد مطهر امام حسین وحضرت زینب، احداث سقاخانه در اماکن عمومی بیاد لب تشنه امام حسین و یارانش، تدوین کتاب و مقاله و فیلم در باره امام حسین و قیامش، دفن برخی از مرده ها با کفن متبرک کربلا ، بستن خاک یا مهر کربلا بر پیشانی مرده در هنگام دفن، انجام تیمم نماز بر خاک کربلا ، نماز خواندن با مهر خاک  کربلا، نصب کاشی 5 تن آل عبا (محمد، علی، فاطمه، حسن ، و حسین) بر سر درب خانه ها در گذشته، آوردن رُبان پارچه ای یا نخ سبز بعنوان سوغات از کربلا جهت بستن به گردن و یا به مُچ دست، چاووشی کردن برای زائران کربلا هنگام رفت و برگشت، دید و بازدید زائران کربلا و دریافت مهر و جا نماز از آنان بعنوان سوغاتی، وقف منزل و مغازه و باغ و ملک برای برپایی مجالس عزاداری امام حسین(ع)، نامگزاری اماکن مذهبی و خیابانها و میادین و ساختمانها بنام امام حسین(ع) و اصحابش، قسم خوردن به خون امام حسین(ع) و حضرت عباس ، احترام به سادات در میان مردم اَعم از سید حسینی یا حسنی یا موسوی رواج ضرب المثلهای مختلف در باره کربلا و امام حسین(ع) و حضرت عباس (ع)در میان مردم ، از جمله ضرب المثلی در میان گیلک زبان غرب استان گلستان رایج است که می گویند: «امام حسین دُوندِه گُوکَلِه کِنِشِه» منظور این است که امام حسین (ع)می داند که کار بزرگ را چه کسی انجام داده است.

 برپایی مراسم جشن در ایام ولادت امام حسین(ع) ، ارسال پیامکهای تبریک و تسلیت به مناسبت تولد و شهادت آن امام همام، آب دادن به حیوان قبل از سربریدن (وقتی می خواهند سر هر حیوان حلال گوشتی را برای مصرف بِبُرند ، اول به او آب می دهند چون معتقدند که حتی حیوان را نباید تشنه سربرید تا چه رسد به انسان والامقامی مثل امام حسین(ع) که یزیدیان تشنه سرش را از بدن جدا کردند.)

انتخاب واژه های حسینی و کربلایی بعنوان فامیلی، پیشوند کربلایی برای مسافران کربلا و گاهی هم برای صدا کردن افراد پیری که نامشان را نمی دانیم، خواندن ذکر مصیبت امام حسین در مجالس زنانه و مردانه،  مراسم شام غریبان و پا منبری در عصر روز عاشورا و روشن کردن شمع ، نامگذاری برخی عملیاتهای جنگی و عملیاتهای رزمایشی و حتی پروژه های عمرانی و توسعه ای بنام امام حسین، اهدا پول برای مشارکت در ساخت بارگاه ملکوتی امام حسین، افتخار سادات حسینی به شجره نامه شان که به امام حسین(ع) می رسد.

حمل عَلَم بیاد عَلَم حضرت عباس بعنوان علمدار قیام کربلا ، استفاده از نماد فلزی دست بریده بعنوان دست بریده حضرت عباس(ع) ، توزیع آب با کوزه و مشک بیاد مشک حضرت عباس، گفتن عبارت«سلام بر لب تشنه امام حسین و یارانش» پس از نوشیدن آب سرد ، احداث پیر تکیه های مختلف (پس از دوران صفویه و طی 3-4 قرن اخیر در محلات قدیمی شهر گرگان برای عزاداری و خرج دادن در ماه محرم و صفر)، اعتقاد به آمرزش گناه عزاداران حسینی و برخورداری از شفاعت امام حسین در قیامت، برپایی سفره امام حسین، حضرت ابوالفضل(ع) و حضرت رقیه(س)، مشارکت افتخاری زنان در تمیز کردن سبزی و برنج و... و پختن و شستن ظروف مجالس حسینی، مجالس روضه خوانی، مراسم پیاده روی به سوی حرم امام حسین (ع) مراسم صبح روسیاه ، مراسم ذوالجناح گردانی ، مراسم آب فرات(مخصوص مجالس زنان) مراسم نخل گردانی ، مراسم تعزیه حوانی،  مراسم ماه بنی اسد ، مراسم خیمه سوزی ، مراسم پرده خوانی، مراسم طوق بندان یا علم بندان، مراسم چهل یا چِل مِنبران ، مراسم دسته چَک چَکی، نوحه سرایی ، سینه زنی ، زنجیر زنی، طبل کوبی ، سِنج زنی و شیپور در دسته های عزاداری و... و صدها مناسک و آئین و برنامه مختلف دیگر که هنوز در جامعه شیعیان جاری و ساری است و برخی هم شاید کمرنگ یا در مناسک دیگر ادغام شده است.

غلامرضا خارکوهی- تاریخنگارگلستانی

انتهای پیام/