به گزارش گلستان ما؛ شما در اين ماه شريف[رمضان] به ضيافت حق تعالى دعوت شده‏ايد: "دعيتم فيه إلى ضيافة اللّه" خود را براى مهمانى باشكوه حضرت حق آماده سازيد. لا اقل به آداب صورى و ظاهرى روزه پايبند باشيد. (آداب حقيقى باب ديگرى است كه به زحمت و مراقبت نياز دارد.) معناى روزه فقط خوددارى و امساك از خوردن و آشاميدن نمى‏باشد؛ از معاصى هم بايد خوددارى كرد. اين از آداب اوليه روزه مى‏باشد كه براى مبتديهاست. (آداب روزه براى مردان الهى كه مى‏خواهند به معدن عظمت برسند غير از اين مى‏باشد.) شما اقلا به آداب اوليه روزه عمل نماييد؛ و همان طور كه‏ شكم را از خوردن و آشاميدن نگه مى‏داريد، چشم و گوش و زبان را هم از معاصى باز داريد.

استفتائات امام در بارة روزه

س 25- خودتان با اطلاع هستيد كه در بعضى از شهرهاى ايران مانند جنوب كه دريا وجود دارد هوا خيلى گرم است و اتفاقا ماه مبارك رمضان در فصل تابستان شروع شده و كارگران با بقيه ملت در حالى روزه مى‏گيرند كه از شدت هواى گرم خيلى خيلى ناراحت مى‏باشند؛ آيا مى‏توانند پارچه يا وسيله ديگر براى اينكه تشنگى‏شان را برطرف كنند به وسيله آب سرد، تر نموده بر روى خود بيندازند يا خير؟

جواب: براى روزه ضرر ندارد، گر چه عمل مزبور براى روزه دار مكروه است.

س 26- كسانى كه از وطن خود در تهران تا محل كارشان چهار فرسخ شرعى است و شغلشان هم مسافرت نبوده و سفرشان هم سفر معصيت نيست و به فتواى آن حضرت تكليفشان گرفتن روزه نيست، آيا مى‏توانند قبل از حركت از خانه روزه‏شان را باطل كنند؟

جواب: تا از محلّه‏اى كه منزلشان در آن قرار گرفته خارج نشوند نمى‏توانند روزه را افطار كنند.

س 27- شخص مجردّى در ماه مبارك رمضان مى‏دانسته كه فردا صبح به مسافرت مى‏رود و در نتيجه نبايد روزه بگيرد، لذا بعد از اذان صبح و قبل از مسافرت كارى كرده كه جنب شده است؛ آيا بايد فقط قضاى آن روز را بگيرد يا آن كه كفاره هم دارد؟

جواب: بايد روزه را قضا كند و كفاره بدهد و اگر به حرام خود را جنب كرده و بعد از اذان صبح بوده بايد كفاره جمع بدهد على الأحوط.

س 28- يك نفر در ماه رمضان به سبب فعل حرام روزه‏اش را باطل كرده و نمى‏دانسته كه آيا به سبب اين فعل حرام، روزه باطل مى‏شود يا نه؟ حالا چه وظيفه‏اى دارد؟

جواب: اگر جاهل مقصّر است بنا بر احتياط بايد علاوه بر اين كه روزه را قضا نمايد، كفاره جمع بدهد.

س 29- قضاى روزه بسيارى بر عهده‏ام هست و چون اين روزه‏ها را عمدا خورده‏ام، براى جبران آن بايد سالهاى پى در پى روزه بگيرم و يا اين كه پول زيادى جهت كفاره بپردازم (البتّه نمى‏دانسته‏ام كه افطار غير موجّه روزه، كفاره دارد) و هيچ كدام از اينها برايم مقدور نيست؛ آيا باز هم قضاى آنها بر من‏ واجب است؟

جواب: قضاى تمام روزه‏هاى فوت شده واجب است و عذر ناتوانى موجب سقوط نمى‏شود و براى كفاره مى‏توانيد طعام به فقرا بدهيد و اگر فعلا ميسّر نيست هر وقت تمكّن پيدا كرديد كفاره را بپردازيد.

س 30- اگر انسان روزه واجبى گرفته باشد و اشتباها چيزى بخورد و به خيال اين كه روزه‏اش باطل شده است، افطار كند، آيا كفاره آن روز بر او واجب است يا فقط قضا كفايت مى‏كند؟

جواب: اگر جاهل مقصّر بوده كه در ياد گرفتن مسأله كوتاهى كرده و روزه ماه رمضان را افطار كرده، قضا و كفّاره واجب است.

س 31- اگر با پسر يا دخترى در كودكى نزديكى شده و پس از تكليف متوجه وجوب غسل آن نبوده و فرايض را انجام داده است، حالا تكليف اين مدت نماز و روزه چيست؟

جواب: نماز و روزه‏اى كه بعد از تكليف در حال جنابت انجام داده را بايد قضا كند، بلى اگر جنابت را نمى‏دانسته روزه‏ها قضاء ندارند.

س 32- آن طور كه خاطرم اجازه مى‏دهد: مدت 7 سال روزه نگرفته و چندان اعتقاد راسخى نسبت به قضا و كفاره آن نداشته‏ام، در حال حاضر دقيقا 161 روز بدهكار هستم، مستدعى است بفرماييد كه با توجه به كفّاره اين روزه‏ها و جهلم نسبت به مسأله و محكم نبودن اعتقادم و عدم استطاعت فعلى (از نظر مالى و جسمى) در زمينه اداى واجبات چه بايد كنم؟

جواب: اگر جاهل به مسأله بوده‏ايد و غافل از ياد گرفتن بوده‏ايد، فقط قضاى روزه‏ها را بجا آوريد و كفّاره واجب نيست و همچنين اگر نمى‏توانيد كفّاره بدهيد، لازم نيست خود را به مشقّت بيندازيد.

س 33- اينجانب فكر مى‏كردم كه در شهر قم هميشه دو دقيقه ديرتر از تهران صبح مى‏شود و ليكن بعدا متوجه شدم كه قم در تابستانها دو دقيقه ديرتر و در زمستانها دو دقيقه زودتر از تهران صبح مى‏شود، ولى من بر اثر ندانستن اين قاعده در چند روز از روزه‏هاى قضاى واجبم، در اوّل صبح غذا مى‏خوردم يعنى وقتى كه اذان تهران را مى‏گفتند من تازه دست از غذا خوردن بر مى‏داشتم زيرا فكر مى‏كردم به افق قم دو دقيقه ديگر صبح مى‏شود؛ حالا بفرماييد روزه اين چند روز صحيح است يا نه؟

جواب: قاعده مزبوره علم آور نيست اگر يقين نداريد كه بعد از طلوع فجر چيز خورده باشيد روزه‏هاى قضا، محكوم به صحت است.

س 34- در سنّ 9 سالگى كه روزه بر من واجب شده بود، پدرم براى‏ خوردن سحرى وقتى مرا بيدار مى‏كرد كه 5 دقيقه به اذان صبح باقى مانده بود و مى‏گفت: «تا اذان تمام نشده است مى‏توانيد غذا بخوريد!» و من هم همين كار را مى‏كردم و تا كلمه «حىّ على خير العمل» غذا مى‏خوردم، آيا اين روزه‏ها قضا دارد يا نه؟

جواب: اگر نمى‏دانيد بعد از طلوع فجر خورده‏ايد، قضا ندارند.

س 35- يك نفر، روزه را بعد از غروب آفتاب افطار كرده، امّا هنوز معلوم نبوده كه مغرب شده يا نه؛ آيا روزه‏اش صحيح است؟

جواب: اگر قبل از مغرب شرعى افطار كرده روزه صحيح نيست‏

س 36- چند سال پيش وقتى 15 سال قمرى‏ام تمام شد، ديگران به من مى‏گفتند كه از نظر شرعى مكلّف شده‏ام ولى من باور نمى‏كردم و فكر مى‏كردم كه سنّ تكليف، تمام شدن 15 سال شمسى است، لذا روزه آن سال را نگرفتم، تكليف چيست؟

جواب: اگر سهل انگارى در سؤال و تحقيق كرده‏ايد قضا و كفاره واجب است.

س 37- اينجانب در هشتم رمضان سال 1343 متولد شده‏ام و به اين ترتيب بعد از 15 سال يعنى در هشت رمضان سال 1358 بر طبق سال قمرى مكلف بوده‏ام و مى‏بايد روزه‏هايم را مى‏گرفتم ولى شك داشته‏ام كه آيا سن بلوغ بر طبق سال شمسى محاسبه مى‏شود يا قمرى و يا يقين داشتم اين را فراموش كرده‏ام و پدرم به من گفت كه روزه‏هايم را نگيرم زيرا هنوز مكلف نشده‏ام ولى من تعدادى از آن را گرفتم ولى به ياد ندارم كه چه تعدادى را نگرفته‏ام و حال سؤال من اين است كه آيا كفاره و قضا بر من واجب است و چه مقدارى بايست قضا و يا كفاره بدهم؟

جواب: روزه‏هائى را كه يقين داريد در زمان تكليف نگرفته‏ ايد بايد قضا كنيد و چنانچه در ياد گرفتن مسأله كوتاهى نكرده باشيد كفاره واجب نيست و سال را قمرى حساب كنيد.

س 38- اگر كسى يادش نباشد كه در چه زمانى بالغ شده است (با توجه به دانستن شرايط بلوغ كه در رساله امام آمده است) درباره نماز و روزه‏هاى گذشته چه بايد بكند؟

جواب: اگر يقين ندارد چيزى بر او نيست.

س 39- زنى كه معمولا حيض مى‏شود ولى از قرص جلوگيرى حيض استفاده كرده تا روزه‏اش را نخورد آيا صحيح است يا خير؟

جواب: اگر با خوردن قرص حيض بند آمده روزه صحيح است.

س 40- چنانچه دكتر، مريضى را از روزه گرفتن منع كند با توجه به اين كه بعضى از دكترها نسبت به مسائل واقعى شرعى اطلاع ندارند- آيا نظريه دكتر در اين مورد قابل اجرا است و بايد عمل كرد؟

جواب: اگر موجب خوف ضرر باشد نبايد روزه بگيرد.

س 41- شخصى به بيمارى زخم معده مبتلا است و اطباء مى‏گويند روزه برايت ضرر دارد، ولى خودش تشخيص نمى‏دهد روزه برايش ضرر دارد يا خير، آيا در اين صورت تكليفش چيست؟

جواب: اگر احتمال ضرر مى‏دهد نبايد روزه بگيرد.

س 42- شخصى هستم كه به مرض ريوى مبتلا هستم و هميشه از سينه‏ام خون مى‏آيد آيا روزه گرفتن با وضع ناراحت كننده‏اى كه دارم بر من واجب است يا نه؟

اگر روزه نگيرم وجدانا و روحا در عذابم و اگر بگيرم بيشتر وقتها خونى كه از سينه‏ام بالا مى‏آيد مجبورم در حلق فرو ببرم، آيا شرائط من حكم مى‏كند روزه بگيرم يا نگيرم؟

جواب: اگر روزه موجب بروز مرض يا تشديد بيمارى شود واجب نيست. و اگر خون به فضاى دهن نرسد مضرّ به صحّت روزه نيست.

س 43- شخصى است كه چند سال است به خاطر ضعيف بودن چشم روزه نگرفته است ولى الآن به نظرش رسيده كه اگر از نظر غذا مراعات كند و روزها استراحت كند ممكن است بتواند روزه بگيرد از آن مرجع بزرگوار استدعا دارد بفرمائيد در اين صورت روزه براى او واجب است يا نه و در صورت وجوب تكليف حكم روزه‏هاى سالهاى گذشته چيست؟

جواب: اگر خوف ضرر دارد بايد روزه‏ها را افطار كند و در غير اين صورت بايد روزه بگيرد و قضاى روزه‏هاى سابق بر عهده او است هر وقت تمكن داشت آنها را بجا آورد.

س 44- چشمان من خيلى ضعيف مى‏باشد (نمره 8) و خيلى دوست‏ دارم كه روزه بگيرم ولى مى‏ترسم كه براى چشمانم ضرر داشته باشد؛ آيا بايد روزه بگيرم؟ و آيا مى‏توانم كارهاى ظريف ديگرى از قبيل خياطى، بافتنى و مطالعه انجام دهم؟

جواب: با فرض خوف و ترس ضرر براى چشم، روزه گرفتن جايز نيست و همچنين كارهاى ديگرى كه به چشم ضرر داشته باشد.

س 45- دخترى 27 ساله هستم كه از سن 5 سالگى به بيمارى رماتيسم مبتلا شده‏ام و تا كنون نيز به بيمارى مبتلا هستم و بطور مستمر دارو مى‏خورم و تحت نظر پزشك مى‏باشم، در ضمن به بيمارى اعصاب نيز مبتلا هستم، اين حقير از سن 9 سالگى كه روزه ماه رمضان بر دختران واجب مى‏شود تا كنون كه 27 سال دارم نتوانسته‏ام (به علت بيمارى) روزه بگيرم، آيا من بايد كفاره روزهائى را كه نگرفته‏ام بدهم در صورت مثبت بودن جواب بفرمائيد كه چه چيز و چه مقدار؟ و به كى بايد بدهم؟

جواب: اگر به علت بيمارى روزه فوت شده و بيمارى استمرار دارد قضاء ساقط است ولى براى هر روز بايد يك مد طعام به فقير بدهيد.

تنظیم: غلامرضا خارکوهی

اخذ از کتاب اسفتائات امام خمینی(ره)- جلد اول

انتهای پیام/