فرهنگ‌های لغت مرجع خوبی برای یافتن معانی بعضی کلمات و هم‌خانواده های آنها هستند. به طور مثال اگر بخواهی معنی کلمه «ربا» را پیدا کنی کافی‌است سری به فرهنگ معین بزنی و ببینی که جلویش نوشته: پولی که بستانکار از بدهکار بابت منافع پولش می‌گیرد،

یا اگر بخواهی بدانی «بانک» دقیقا در زبان فارسی به چه معناست باز هم می توانی به همان فرهنگ مراجعه کنی و بخوانی: «موسسه‌ای اقتصادی خصوصی یا دولتی که...»

اما این فرهنگ‌ها با همه جامعیت و گستردگی‌شان نمی‌توانند برای برخی کلمات معنی پیدا کنند.مثلا همه جای فرهنگ معین را هم که بگردی واژه «کلاه شرعی» واژه‌ای غریب است!

اما همین واژه «کلاه شرعی» برای قشر عظیمی از مردم ما که از روی ناچاری و اجبار به برخی از بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری پناه برده‌اند اصلاً واژه غریبی نیست.

آن‌ها در حالی برای گرفتن تسهیلات با سودهای بالا وارد این بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری می‌شوند که در جاي جاي ديوارهاي شعبه کلمه «بانکداری اسلامی» به چشمشان مي‌خورد.

دست آخر هم بعد از کلی حساب و کتاب و سود دریافت نکردن و وثیقه سنگین گذاشتن و چند ضامن معتبر و قرار دادن چک و سفته چندین برابری و چه و چه، وامی به حساب آن‌ها واریز می‌شود برای علاج زخم الان‌شان؛ فارغ از آنکه در آینده قرار است چه بلایی بر سرشان بیاید.

واقعیت آن است که برای بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری به هیچ وجه مسئله سود و زیان یک طرح (امری که در اقتصاد اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار است) مطرح نیست.

آن‌ها تنها به بازگشت سرمایه خود با سود بالا می اندیشند و از همان ابتدا چنان وام گیرنده نگون بخت را شش میخه می کنند که راه فراری برایش متصور نیست.

مثلا برای یک وام 10 میلیون تومانی علاوه بر اینکه خود فرد باید به میزان اصل و سود وام چک یا سفته بگذارد دو ضامن معتبر نیز باید هرکدام جداگانه به همان میزان چک یا سفته و محض محکم کاری گواهی کسر از حقوق بگذارند و تازه پشت چک وام گیرنده را نیز امضا کنند!

حال وام گیرنده می‌ماند و تلاش برای بازپرداخت وام آنهم در اقتصادی که قیمت انواع کالا و خدمات یک شبه تغییر می کند و اصولا هیچ گونه پیش بینی اقتصادی در حوزه کاری امکان پذیر نیست. اما «بانکداری اسلامیِ این برخی بانک‌ها و موسسات» اصلاً به این اقتصاد ناپایدار به عنوان آفت اصلی شکست‌های اقتصادی کاری ندارد.

در سررسید وام، اصل و سود را مطالبه می‌کند ولو آنکه وام گیرنده به خاک سیاه نشسته باشد.

با همه ابزارهایی هم که دارد پولش را از حلقوم وام گیرنده بیرون می‌کشد. تازه علاوه بر سود، به ازای هر روز (حتی روزهای تعطیل) جریمه هم اضافه کرده است تا خدای ناکرده سرسوزنی ضرر متوجه بانك يا مؤسسه نباشد!

بیراه نیست اگر بگوییم برخی از بانک ها و موسسات اعتباری مانند اختاپوس مردمان این سرزمین را تحت فشار گرفته‌اند و هر روز صدای شکستن استخوان‌های کسانی که هرچه در می آورند اصل و سود و جریمه وام می دهند و تمام نمی‌شود به گوش می‌رسد.

نمی‌دانم مسئول این اوضاع کیست اما دست دعا به آسمان بر‌می‌دارم تا شاید روزی کابوس بازگرداندن وام برای هموطنانم از بین برود و به مانند همه دنیا بانک در خدمت توسعه و آبادانی و رفاه مردم قرار بگیرد.

نویسنده: محمد آریان‌نیا؛ روزنامه‌نگار

انتهای پیام/