به گزارش گلستان ما، در ايران منشاء اصلى ريزگرد ها ،کويرها و باتلاق هاى در حال خشک شدن عراق است که خاک و شن از طريق جريان هاى وزشى از مرزهاى غربى وارد کشور ميشود . علت اصلى خشک شدن زمين هاى عراق آبگيرى سدهايى چون سد آتاترک در کشور ترکيه است که منجر به کم آب شدن دجله و فرات و در نتيجه ايجاد پديده ريزگرد در خاورميانه شده . علاوه بر آن بهره کشى بيش از حد از اين رودها باعث شده امروزه کشور درگير پديده خشک سالى و از دست رفتن ٩٠٪‏ از تالاب ها باشد که این مسئله خود منجر به برخواستن گردو غبار با منشا درون مرزی میگردد.

ريزگرد ها در طولانى مدت ميتواند با ايجاد التهاب در کيسه هاى هوايى موجب فيبروز ريه شوند . علاوه بر آن این ریزگرد ها باعث بیماری های قلبی عروقی و عفونت های تنفسی و سرطان نیز میگردند. در این میان کودکان ، کهنسالان ، زنان باردار و مبتلایان به بیماری آسم قشر آسیب پذیر تر محسوب میگردند و نیازمند شرایط نگهداری خاص می باشند.

ریزگرد ها قادرند ارگانیسم هایی مانند هاگ، قارچ و باکتری را با خود حمل کنند . ریزگرد ها باعث اثر منفی بر تولید و پرورش ماهیان سرد آبی ،کاهش تعداد و طول عمر زنبوران ، رسوب روی گیاهان مرتعی و کاهش بازده در تغذیه و بیماری دام ها میشود . یکى از قديمى ترين روش ها براى جلوگيرى از برخواستن گرد و غبار پاشيدن مالچ در بيابان است که مشکلات متعددى از جمله افزايش ضريب حرارتى و گرم کردن منطقه و از بين رفتن گياهان و موجودات زنده را در بر دارد.

پس بهتر است به دنبال راهکارى نوين باشيم . با توجه به مشاهدات صحرايى مى توان همانند حدفاصل يزد تا بافق ، دشت هارا ريگ پاشى کرد که شديدترين باد و باران نميتواند در آن فرسايشى ايجاد کند و هزینه کمتری نسبت به مالچ در بر میگیرد. همچنين مالچ هاى بيولوژيکى از باکترى هاى طبيعى خاک ، شناسايى و جداسازى شده اند و هيچگونه مشکلات زيست محيطى به همراه نخواهد داشت . بيابان زدايى و ايجاد جنگل و فضاى سبز شهرى نيز ميتواند در امر مقابله با ريزگرد ها کمک شايانى به عمل آورد زیرا گیاهان زبری خاک را افزایش داده و از سرعت باد می کاهند . ساخت بادشکن در مناطق مرزی نیز بسیار موثر واقع میشود زیرا با انجام نقش نخلستان های عراق که امروزه از بین رفته تا حدودی از شدت این پدیده می کاهد .

هرروزه دامنه خسارات ناشى از پديده گرد و غبار در غرب و جنوب کشور عميق تر ميشود و گويا پايانى بر اين بحران ده ساله وجود ندارد. 

به اميد هواى پاک براى نفس کشيدن

یگانه خسروی، عضو تحریریه نشریه زمین شناسی گلستانیت دانشگاه گلستان

انتهای پیام/