به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «گلستان ما»- داود خاندوزی؛ خشک سالی طاقت‌فرسا، سایه سنگینی بر دشت‌های سرسبز گلستان انداخته است.  رودخانه‌های استان، که زمانی با طراوت و شوق، آب حیات را به اراضی کشاورزی می‌رساند، حالا به ناله‌های آرام و نگران تبدیل شده است. کشاورزان، که نان‌آوران این خطه بودند، با چشمانی پر از نگرانی به آسمانِ بی‌رحم خیره شده بودند، باران، مهمان نایاب این خطه شده بود و سفره‌های آب زیرزمینی، که شریان حیاتی کشاورزی بودند، به تدریج خشک می‌شدند.

این بحران، دست نیاز کشاورزان را به سوی منابع آبی زیرزمینی دراز کرد. آن‌ها چاره‌ای جز حفر چاه‌های عمیق‌تر و بهره‌برداری بی‌رویه از ذخایر زیرزمینی نداشتند. این اقدام، هرچند در کوتاه‌مدت به رفع نیاز فوری آنان کمک می‌کرد، اما در درازمدت، خطر جدی‌تری را رقم می‌زد.

مشکلات سد نرماب و چالش‌های اجتماعی

سد نرماب، که با هدف کنترل سیل، تامین آب آشامیدنی و کشاورزی و توسعه منطقه طراحی شده بود، به عنوان تنها امید در این بحران، در انتظار تکمیل بود. این سد قرار بود، با کنترل سیل‌های فصلی، تقویت سفره‌های آب زیرزمینی و تامین آب آشامیدنی برای بیش از نیم میلیون نفر، نقش مهمی را ایفا کند. اما، مشکلات عدیده‌ای بر سر راه این پروژه قرار گرفته بود.جابه جایی و اسکان مجدد 5 روستای واقع در منطقه سد،  یکی از موانع اصلی پیش روی این پروژه بود.  این روستاها، که سال‌ها در کاسه این سد زندگی می‌کردند، با ناچاری مجبور به ترک خانه و کاشانه خود شده بودند. اما، اسکان مجدد آنان به دلایلی،  به تاخیر افتاده است،  روستای جنگلده در اطراف کاسه سد،  در انتظار تکمیل این پروژه، همچنان بدون جابه جایی باقی مانده و این مسئله، با توجه به تخمین نیاز به 40 میلیارد تومان اعتبار،  پروژه را با چالش جدی مواجه کرده بود.

در این میان، بحران کم‌آبی،  فشار بیشتری به منابع آبی زیرزمینی وارد می‌کرد،  بهره برداری بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، نه تنها باعث کاهش ذخایر این منابع شده بود، بلکه بر کیفیت آب شرب نیز تاثیر منفی گذاشته است.

این بحران، داستان تلخی از تقابل توسعه و محیط زیست را در این خطه به تصویر می‌کشید،  سد نرماب، که قرار بود نجات‌بخش باشد، درگیر پیچیدگی‌های اداری و مالی است و کشاورزان، که  ناچار به بهره‌برداری بی‌رویه از منابع زیرزمینی شدند، با آینده‌ای مبهم مواجه هستند، آینده‌ای که در آن،  خشک‌سالی،  کمبود آب و بحران‌های زیست محیطی،  همراهی نگران کننده‌ای با توسعه این منطقه داشته و به آینده آن سایه انداخته بود.

 این سد با هدف کنترل سیل های رودخانه نرماب و تامین آب آشامیدنی پایدار افزون بر ۵۵۰ هزار نفر جمعیت شرق استان، تامین بخشی از آب صنایع و آب ۱۸ هزار هکتار اراضی زراعی منطقه، کنترل و ذخیره سیلاب‌های فصلی، تقویت سفره‌های آب زیرزمینی، تولید برق آبی و توسعه گردشگری بنا بود در دهه 90 به بهره‌برداری برسد کماکان در حاله‌ای از ابهام باقی مانده است.

سد نرماب، نمادی از تلاش و چالش در شرق گلستان است.  این پروژه، که بر روی رودخانه چهل چای بنا شده،  با هدف کنترل سیلاب‌ها، تامین آب آشامیدنی برای بیش از نیم میلیون نفر و آبیاری ۱۸ هزار هکتار از اراضی کشاورزی،  امیدواری‌های زیادی را در منطقه ایجاد کرده است. اما  تنگناهای مالی و چالش‌های تملک اراضی،  این پروژه کلیدی را با پیچیدگی‌های خاص خود مواجه کرده است.

ایرج حیدریان، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان، در این باره به شیوه تامین مالی پروژه اشاره می‌کند و در گفتگو با ما گفت: سد نرماب نخستین پروژه‌ای است که با استفاده از فاینانس داخلی ماده ۵۶ در شرایط تحریم اجرا شده است.

بنا به گفته حیدریان این رویکرد نوین، امیدواری‌ها برای تکمیل پروژه را افزایش می‌دهد  اما، تملک ۶۰۰ هکتار زمین،  با چالش‌های فراوانی همراه بوده است و تاکنون فقط ۲۰۰ هکتار از زمین‌ها تملک شده و ۴۰۰ هکتار دیگر، از جمله ۲۸۰ هکتار با اهمیت حیاتی،  هنوز درگیر مراحل تملک هستند.

حیدریان بر ضرورت جبران خسارت منصفانه به مالکان اراضی تاکید می‌کند و رضایت عمومی را کلیدی برای آبگیری موفقیت‌آمیز می‌داند.

  وی همچنین اعلام کرده است که تامین اعتبار 2 هزار میلیارد تومانی از محل مولدسازی تا شهریور ماه،  کلید آبگیری مرحله اول سد تا پایان سال جاری خواهد بود،  این زمان‌بندی،  به ویژه با توجه به اهمیت تأمین آب برای کشاورزی و مصارف خانگی،  موضوعی حیاتی به شمار می‌رود.

در کنار چالش‌های مالی،  مشکلات مربوط به جابجایی و اسکان مجدد روستاهای واقع در مسیر سد،  به عنوان مانعی دیگر در مسیر پیشرفت پروژه مطرح است و  تاخیر در این بخش،  نیاز به اعتبارات اضافی را به همراه دارد و بر طول زمان اجرای پروژه تاثیر می گذارد.

 با توجه به شرایط فعلی و چالش‌های موجود،  تکمیل سد نرماب،  امیدوارکننده اما نیازمند تلاش و توجه بیشتر در حل مسائل مالی و تملک است.

عقب‌ماندگی شرق گلستان در حوزه زیرساخت

سید نجیب حسینی، نماینده مردم مینودشت، گالیکش، کلاله و مراوه‌تپه در مجلس شورای اسلامی، با اشاره به اهمیت سد نرماب در زمینه رونق اقتصادی و گردشگری، گفت: این سد نه تنها به بهبود وضعیت تامین آب شرب در شرق گلستان، به ویژه در شهرستان‌های مینودشت، گالیکش و کلاله کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ساز تحولات اساسی در این منطقه خواهد بود.

وی در ادامه افزود: پیگیری‌های لازم برای سد چایلی و اختصاص منابع مرزی به این طرح انجام شده است. بی‌شک، این سد نیز همانند سد نرماب، تاثیرات ویژه‌ای در توسعه شرق گلستان خواهد داشت و در رفع تنش آبی شهرستان مرزی مراوه‌تپه نقش موثری ایفا خواهد کرد.

حسینی همچنین به مشکلات زیرساختی در شرق گلستان اشاره کرد و خاطرنشان ساخت: متأسفانه، این منطقه در حوزه زیرساخت‌ها با عقب‌ماندگی‌های جدی روبروست. به منظور پیشرفت و تحقق رونق اقتصادی، لازم است که سبد بودجه‌ای مورد انتظار برای این منطقه اضافه شود، زیرا زیرساخت‌ها کلید توسعه و پیشرفت هستند.

وی تأکید کرد: توسعه زیرساخت‌های مناسب، برای جذب سرمایه‌گذاری و بهبود کیفیت زندگی مردم این منطقه ضروری است.

با این وجود علی‌اصغر طهماسبی، استاندار گلستان پیش از این در جمع خبرنگاران اعلام کرد که برای تکمیل و بهره‌برداری کامل از سد نرماب چهل‌چای، به دو هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است.

وی با اشاره به بازدید خود از این پروژه و سایت جابه‌جایی روستای جنگلده بالا، ابراز امیدواری کرد که فاز نخست آبگیری سد با ظرفیت ۳۰۰ میلیون مترمکعب، با پیگیری‌های انجام شده، تا مهرماه سال جاری آغاز شود.

طهماسبی تأکید کرد که بهره‌برداری از این سد، آب شرب حدود ۷۰۰ هزار نفر از جمعیت استان گلستان را تأمین خواهد کرد و نقش بسزایی در کاهش تنش آبی منطقه ایفا می‌کند.

استاندار گلستان همچنین درباره جابه‌جایی اهالی روستای جنگلده بالا، بر اهمیت جلب رضایت عمومی و پیگیری جدی مصوبات مربوط به انتقال ۲۸۰ خانوار بلاتکلیف تأکید کرد و افزود: جابه‌جایی به‌موقع اهالی و رفع موانع پیشروی انتقال ساکنان، از مهم‌ترین دغدغه‌های ما است، زیرا سال‌هاست که این افراد به واسطه اجرای این پروژه دچار مشکل شده‌اند.

انتهای خبر/