به گزارش گلستان ما به نقل از تركمن سسي، صحبت در زمینه جنبه های بومی و تاریخی فرهنگ ما ترکمنها در شرایط کنونی بسایر سخت تر از سالهای گذشته شده است. علت این سختی هم این است که در غالب موارد به بهانه نقد باورهای زیبای بومی مان، چنان تیشه به ریشه این باورها زدیم که اینک اثری از آن باقی نمانده است. ما نمی گوییم که نباید جنبه های اشتباه فرهنگی مان را اصلاح و به روز نماییم اما روندی که ما اکنون در پیش گرفتیم به روز رسانی و اصلاح نیست و؛بلکه اضمحلال و استحاله فرهنگی است.

مقصد ما از طرح این مقدمه پرداختن به یکی از جنبه های زندگی ما ترکمنها در فضای کسب و کار است. بر اساس دغدغه ای که در مقدمه گفتیم قصد نداریم این جنبه را به عنوان یک بحش مثبت یا منفی زندگی ترکمنها معرفی کنیم ؛بلکه می خواهیم فقط به معرفی این جنبه بپردازیم.

در غالب مناطق ترکمن نشین و بویژه در شهرهایی که نسبت جمعیت ترکمنها به کل جمعیت از درصد بالایی برخوردار باشد یکی از رسوم رایج در حوزه تجارت و کسب و کار این است که غالب مغازه ها (البته به غیر از سوپر مارکت ها و بقالی ها )بعد از شنیدن صدای اذان مغرب (آغشام نمازی )بسته شده و مغازه داران جهت اقامه نماز و صرف شام در جمع اعضای خانواده به سمت منزل راهی می شوند. این حالت در شهرهایی مانند بندر ترکمن ،گمیش تپه ،سیمین شهر و آق قلا به وضوح قابل مشاهده است. در شهری مانند گنبد شرایط به گونه ای دیگر است و شاید به علت معاشرت و همسایگی با فارسها در این شهر بازار شبانه هم از رونق مناسبی برخوردار است.

این شیوه تجارت و عدم اقبال غالب مغازه داران به تجارت و داد و ستد شبانه در خیلی از موارد مورد سوال مهمانهایی قرار می گیرد که از سایر شهرها به مناطق ترکمن نشین می آیند. ما هم برخی از موارد در دادن پاسخ منطق یبه این سوالات می مانیم.

شاید بتوان مهم ترین ریشه فرهنگی این رفتار را در این ضرب المثل پر معنای ترکمنی جستجو کرد گیجه نینگ خیرندان گوندئیزنگ شری. یعنی شر انجام کار در طول روز از خیر انجام آن کار در شب بهتر است. باور تاریخی ترکمنها این است که خداوند روز را برای کار و تلاش و شب را برای استراحت و آرامش قرار داده است. بر اساس این باور هم از گذشته های دور تجارت شبانه در برنامه کاری تجار ما قرار نگرفته است. اگر به این باور قومی مسائل مذهبی و تقید خاص ترکمنها به انجام به موقع فریضه نماز را اضافه کنیم بخشهایی از این پازل کامل می شود.

البته باید بگوییم که در سالهای اخیر در مناطق ترکمن نشین تغییرات اندکی نیز در زمینه استفاده از اوقات شب برای تجارت ایجاد شده است اما این تغییرات به منزله منسوخ شدن شیوه سنتی کسب و کار در بین ما ترکمنها نیست.

همانگونه که از ابتدا گفتیم قصد ما از نگارش این مطلب این نیست که این رفتار را به عنوان یک رفتار خوب یا بد معرفی کنیم. قصد ما صرفا معرفی یک جنبه رفتاری ترکمنها در حوزه کسب و کار بود. باز هم تاکید می کنیم که در یک دهه اخیر هر جا که رسیدیم آداب ورسوم قشنگ قومی و آباء و اجدادی مان را به بهانه عدم تناسب با نیازهای روز به فراموشی سپردیم و در شرایط کنونی به سمت فضایی از پوست اندازی فرهنگی حرکت می کنیم که بسیاری از علاقمندان واقعی به فرهنگ اصیل ترکمن نگران نسل آینده ما هستند.

انتهای پیام/