به گزارش گلستان ما؛ گندم یکی از از محصولات استراتژیک محسوب می‎شود و در سال‎های اخیر اراضی  وسیعی از گلستان به کشت این محصول اختصاص یافته است، محصولی که به دلیل حمایت‎های دولت از لحاظ خرید تضمینی و در اختیار قرار دادن به موقع و کافی نهاده‎های لازم برای کشت  مورد استقبال کشاورزان گلستانی قرار گرفت، با این وجود در یکی دو سال اخیر عدم تعهد دولت برای پرداخت مطالبات گندمکاران،عدم افزایش قیمت خرید تضمینی گندم و از سویی افزایش هزینه‎های کشت موجب شده تا این محصول برای کشاورزان صرفه اقتصادی چندانی نداشته باشد.

مشکلات مربوط به گندم و گندمکاران در حالی انگیزه کافی برای کشت این محصول را در میان کشاورزان از بین برده است که از سویی دیگر افزایش عملکرد کلزا در هکتار، قیمت بالای خرید این محصول نسبت به گندم و پرداخت به موقع مطالبات موجب شده تا در سال زراعی جدید اکثر کشاورزان گلستانی سطح کشت گندم را تا حد امکان کاهش داده و کشت کلزا را به لحاظ دارا بودن صرفه اقتصادی جایگزین گندم کنند.

اگر چه در نگاه اول افزایش کشت محصولی از جمله کلزا که از خانواده دانه‎های روغنی محسوب شده و کشور نیاز اساسی به این محصول دارد موجب خوشحالی برخی مسوولان شود اما کارشناسان بخش کشاورزی این روزها از تغییر الگوی کشت در استان نگران هستند جایگزینی کشت کلزا به جای گندم، داستان غم انگیز تغییر الگوی کشت از پنبه به گندم که سال‎ها پیش اتفاق افتاد را تداعی می‎کند، اتفاقی که با گذشت سال‎ها هنوز بخش کشاورزی استان تاوان سنگینی برای آن پرداخت می‎کند.

*افزایش مشکلات بخش کشاورزی گلستان با کاهش تولید گندم

اگر چه شاید همواره از تغییر الگوی کشت به عنوان یکی از مزایای مهم در بخش کشاورزی یاد می‎شود اما برخی کارشناسان معتقد هستند تغییر الگوی کشت گاهی اوقات نیز با معایبی همراه است.

در همین رابطه یک کارشناس کشاورزی در گفتگو با خبرنگار فارس از گرگان اظهار کرد: در دهه 40 و 50 بعد از تحقیقات و پژوهش‎های گسترده، کارشناسان خبره کشاورزی به این نتیجه رسیدند که خاک و آب و هوای این منطقه از کشور (گلستان کنونی) برای کشت پنبه بسیار مناسب است از این رو اکثر کشاورزان این منطقه به کشت پنبه روی آوردند.

مهدی یگانه تصریح کرد: هم زمان با تشویق کشاورزان به کشت پنبه زیرساخت‎های لازم برای توسعه این محصول نیز گسترش یافت احداث تعداد زیادی از کارخانه‎های پنبه پاک کنی و روغن‌کشی موجب صرفه اقتصادی کشت پنبه برای کشاورزان شد از سویی دیگر کشت پنبه نیاز به نیروی انسانی زیادی داشت که همین امر موجب افزایش اشتغال برای تعداد زیادی از افراد خارج استان می‎شد در واقع می‎توان به طور کلی گفت پنبه کشت اقتصادی مناسبی برای کشاورز و حتی بخش صنعت استان بود.

وی بیان کرد: از دهه 60 به بعد رفته رفته حمایت‎ها از پنبه کاهش یافت، دیگر بذر اصلاح شده در اختیار کشاورزان قرار نمی‎گرفت سموم یارانه‎ای حذف و قیمت خرید قابل قبولی به این محصول تعلق نگرفت بنابراین تمام بار سنگین کشت پنبه به  دوش کشاورز افتاد و این قشر مجبور شدند پنبه را از الگوی کشت خود حذف و به جای آن گندم که بیشتر مورد حمایت قرار می‎گرفت را در الگوی کشت خود جایگزین کنند.

کارشناس کشاورزی با اشاره به مزایای کشت پنبه برای اراضی گلستان ادامه داد: مهم‎ترین عامل بقای پایداری تولید، مواد آلی در خاک است پنبه یک محصول زراعی یک ساله است که وظیفه اصلی آن تزریق مواد آلی به خاک می‎باشد این محصول تا عمق بیشتر از گندم، جو و کلزا و دیگر محصولاتی که در استان متداول است می‎تواند کربن از اتمسفر گرفته و به شکل مواد آلی به خاک برگرداند.

یگانه خاطرنشان کرد: هرچه بتوانیم مقدار ماده آلی را از هر طریقی به خاک اضافه کنیم شاهد تهویه خاک بهتر، نگهداری آب بیشتر و به تبع آن نفوذ پذیری بیشتر؛ ریشه دوانی و جلوگیری از وقوع سیلاب و جذب مواد غذایی خواهیم بود و وقتی تمام این عوامل دست در دست هم دهند شاهد تولید بسیار بهتر و باکیفیتی خواهیم بود در واقع پنبه از جمله محصولاتی محسوب می‎شد که می‎توانست ماده آلی به خاک تزریق کند اما با حذف این محصول از الگوی کشت استان خاک استان روز به روز فقیرتر شد.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا با روی آوردن کشاورزان گلستانی به کشت کلزا و جایگزینی این محصول با گندم، مشکلاتی در بخش کشاورزی استان به وجود خواهد آمد گفت: از آنجایی که کلزا و گندم در تناوب هم هستند و از سویی تمام مراحل کاشت تا برداشت این دو محصول کاملأ مکانیزه انجام می‎شود کمتر شاهد مشکلاتی از لحاظ تغییر الگوی کشت خواهیم بود چرا که کشاورز گندمکار برای افزایش محصول و صرفه اقتصادی باید کشت کلزا را نیز در برنامه خود داشته باشد اگر این معادله به هم بخورد و تنها در اراضی استان کلزا کشت شود خاک فقیرتر و آفات بیشتر خواهد شد.

کارشناس کشاورزی با بیان اینکه در صورت عدم حمایت از گندم، کشاورزان بیشتر به کشت کلزا تمایل خواهند داشت افزود: گندم یک محصول استراتژیک برای هر دولت و هر کشوری محسوب می‎شود با کاهش سطح کشت این محصول می‎توان گفت امنیت غذایی کشور با خطر مواجه خواهد شد چرا که قوت غالب مردم از گندم است از سویی دیگر دامداران استان و به تبع در کشور دچار خسارت‎های فراوانی می‎شوند چرا که از کاه و کلش گندم برای تغذیه دام استفاده می‎شود.

*افزایش کشت کلزا در گرو پایداری کشت گندم است

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان از کشت کلزا تحت عنوان پایداری تولید گندم در استان نام برد و در گفتگو با خبرنگار فارس از گرگان اظهار کرد: اگر بخواهیم کشت کلزا در استان را داشته باشیم باید پایداری کشت گندم نیز وجود داشته باشد چرا که این دو محصول در تناوب یکدیگر هستند.

محمدرضا عباسی با بیان اینکه صنایع تبدیلی و تکمیلی مورد نیاز برای دانه‎های روغنی در استان وجود ندارد تصریح کرد: کارخانه‎های استان کمتر از 40 درصد ظرفیت خود فعالیت می‎کنند در حالیکه صنایع تبدیلی غلات در استان ایجاد شده است اما تنها دو کارخانه در استان توان جذب دانه‎های روغنی از جمله کلزا را دارد.

وی ادامه داد: کشور ما در تولید گندم خودکفاست اما هنوز در تولید دانه‎های روغنی به خودکفایی دست نیافتیم بنابراین اگر دانه‎های روغنی تولید داخل باشند علاوه بر تضمین سلامت جامعه و خاک شاهد پایداری تولید نیز خواهیم بود.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان خاطرنشان کرد: در حال حاضر برنامه‎ای برای توسعه کشت گندم در استان نداریم اما این موضوع به معنای کاهش تولید نیست  چرا که با مدیریت مزرعه می‎توان همزمان با کاهش سطح کشت شاهد افزایش تولید نیز باشیم.

بر اساس این گزارش اگر چه به گفته مسوولان  کشت کلزا در تناوب کشت گندم است و به تعبیری دیگر این دو کشت لازم و ملزوم یکدیگر محسوب می‎شوند اما زمانی که حمایت‎ها از کشت یک محصول کم شود ترجیح کشاورزان به سوی محصولی پیش خواهد رفت که از هر منظر برای آنها دارای سود باشد، این موضوع از مدت‌ها پیش در بخش کشاورزی ما ثابت شده است بنابراین لازم است مسوولان امر با اتخاذ برنامه‎هایی مناسب از تکرار قصه پنبه که در گلستان رخ داد جلوگیری کنند.

گزارش از فهیمه اجاقلو-فارس

انتهای پیام/