در گیرودار زندگی پر دغدغه امروز، در ازدحام این همه بتن و آهن و سیمان، خیابان و اتومبیل و ازدحام که بی‌وقفه بر ما و زندگی و روحیات ما تأثیر می‌گذارد چاره‌ای جز تلطیف فضای زندگی جمعی و دستاویز قرار دادن هنر برای کمی دلپذیرشدن محیط زندگی اجتماعی نیست.

یکی از مؤلفه های هنری شهری ساخت المان، مجسمه، تندیس، سردیس، آب نما و غیره در فضای میادین، پارک ها و فضاهای سبز است که به شهر هویت می دهد.

قبل از هر چیز این ترکیب ها باید دارای یک نظام هندسی و تعادلی پایدار و زیبا باشد به گونه ای که پس از خودنمایی در سطح شهر افراد را جذب کند؛ این خصوصیت به ویژه برای توریست و کسانی که به منطقه مورد نظر کم تر رفت و آمد می کنند، حائز اهمیت است.

مفهوم مادر در فضاسازی شهری

یکی از مفاهیمی که باید به آن اهمیت داد و از هر فرصتی برای ستایش مقام وی سود جست، مادر است؛ بنابراین در شهرها و کشورهای مختلف سعی شده تا به نحوی از این نماد در فضاسازی ها، نامگذاری خیابان ها و پارک ها و یا ساخت یک میدان و بلوار استفاده شود، عملی که در گرگان هم اتفاق افتاد.

در سال ۱۳۹۰ بود که مسئولان وقت شهرداری گرگان از احداث میدان مادر خبر دادند و بعد از دو سال تندیس مادر روی میدان کوچکی از شهر در تقاطع خیابان دانشگاه و بلوار غدیر جانمایی و نصب شد اما به دلیل ضعف در ساخت و نارسایی تندیس آن را برداشتند.

اکنون بیش از یک سال است که دیگر خبری از «مادر» نیست.

تندیس ها به غنای بصری شهر کمک می کنند

ابتدا در گفتگو با کارشناسان در خصوص این که المان ها چه ویژگی هایی باید داشته گفتگو کردیم. محسن برزگر که کارشناس مدیریت شهری است، به خبرنگار مهر گفت: مجسمه‌های شهری نه تنها به غنای بصری شهر و فضای زیست اجتماعی ما کمک می‌کنند، بلکه به عنوان نمادها و نشانه‌هایی از فرهنگ و هویت جمعی ما قابل استناد هستند و به همین دلیل باید رویکرد تازه‌تر و جدی‌تری به آن ها داشت.

برزگر افزود: این تندیس ها باید به گونه ای باشد که ذهن با آوردن نام منطقه مذبور ناخودآگاه به دنبال شاخصه ها و ویژگی های خاص آن منطقه، المان مورد نظر را در ذهن خود تصویرسازی کند.

بررسی کارشناسی از موقعیت شهری در ساخت تندیس

برزگر ادامه داد: احداث تندیس ها، آب نماهای شهری و اجرای هر گونه طرح برای میادین، پارک ها و فضاهای عمومی باید براساس بررسی کارشناسی از موقعیت شهری و جغرافیایی این اماکن انجام شود.

تندیس ها باید به گونه ای باشد که ذهن با آوردن نام منطقه مذبور ناخودآگاه به دنبال شاخصه ها و ویژگی های خاص آن منطقه، المان مورد نظر را در ذهن خود تصویرسازی کند

وی تصریح کرد: نخستین و بیشترین فضای شهری که نظر هر شهروند و گردشگر را به خود جلب می کند میادین شهر است به طوری که ورود به یک شهر و دیدن نماد و اثر هنرمندانه در یکی از میادین می تواند نظر بیننده را به سمت و سویی خود سوق دهد و بیانگر بسیاری از افتخارآفرینی ها و یادآور مفاخر شهر باشد.

برزگر اضافه کرد: بنابراین مجسمه هایی که در میادین و سایر فضاهای شهری نصب می شوند باید علاوه بر کارکرد فیزیکی، کارکرد معنایی و مفهومی هم داشته باشند.

وی با اشاره به این که مبلمان میادین شهری باید بر اساس شاخصه های بومی و محلی ساماندهی شوند، اظهار کرد: نباید به المان‌ها تنها به‌عنوان یک جسم فیزیکی نگاه کرد بلکه باید تاریخ، طبیعت و هنر را در نمادها در نظر گرفت.

تقلیدی صرف از مجسمه های دیگر شهرها

وی در خصوص المان های گرگان گفت: مسئولان شهری باید نگاه درستی به موضوع المان‌های شهری داشته باشند در برخی از مناطق شهر گرگان المان‌هایی ساخته‌شده که علاوه بر بی هویت بودن تنها تقلیدی صرف از مجسمه های دیگر شهرها است.

برزگر با بیان این که الگوبرداری از دیگر المان ها بلااشکال اما تقلید صِرف اشتباه است، در خصوص میدان مادر گرگان گفت: در بلوار غدیر میدانی به نام مادر ساخته و مجسمه‌ای به عنوان مادر در آن نصب شد اما بعد از گذشت مدتی این المان را برداشتند.

وی گفت: نمادی که در میدان مادر گرگان جانمایی و استقرار یافت گویای مادر و بیان ارزش والای شامخ او نبود. المان مادر باید با رویکرد نمادگرایانه از مقام معنوی و روحانی وی اجرا شود.

مؤلفه های ساخت تندیس مادر

برزگر به مواردی هم چون پوشش زنان شمالی اشاره کرد و گفت: مفاهیمی هم چون کار و تلاش، ایثار و از خودگذشتگی، حرکت به سوی تکامل و غیره را می توان در ساخت تندیس مادر مد نظر قرار داد.

وی افزود: در گلستان و گرگان شاخص‌هایی هم چون کشاورزی، اقلیم، فرهنگ، تاریخ و ورزش داریم و می توان از این عناصر در ساخت المان های شهری بهره گرفت.

بدون تردید جایگاه و ارزش مادر به اندازه ای است که مدیران شهری گرگان شتاب بیشتری به فعالیت های خود در زمینه ساخت تندیس دهند، امری که رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شورای اسلامی شهر گرگان هم بر آن تأکید کرد.

بی نمادی برازنده مقام شامخ مادر نیست

محمدابراهیم جرجانی در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: میدان مادر یکی از میادین پرتردد گرگان است و باید توجه بیشتری به آن شود.

در گلستان و گرگان شاخص‌هایی هم چون کشاورزی، اقلیم، فرهنگ، تاریخ و ورزش داریم و می توان از این عناصر در ساخت المان های شهری بهره گرفت

جرجانی با بیان این که در سال های اخیر تندیسی ساخته و در آن جا نصب شد، ادامه داد: هرچند که آن تندیس مفهوم مادر را القاء نمی کرد اما در مجموع از تندیس های خوبی بود که ساخته شد.

وی با بیان این که هم اکنون تندیس جای خود را به یک گلدان داده و بیش از یک سال است که جای آن خالی است، افزود: این بی نمادی برازنده مقام شامخ مادر نیست.

جرجانی گفت: شهرداری باید هر چه سریعتر و در کوتاه ترین زمان نسبت به ساخت و جایگزینی تندیس جدید اقدام کند و این کار باید با دقت بیشتری اتفاق بیفتد.

ارائه طرح های میدان های مهم به شورای شهر

عماد جان بیگلو، کارشناس طراحی شهری است. او به خبرنگار مهر گفت که برای هر یک از نقاطی از شهر که قرار است اثر هنری نصب شود فراخوان داده شده تا هر کس در این زمینه توانایی دارد طرح خود را ارائه کند.

جان بیگلو ادامه داد: بعد از ارائه طرح، در کمیسیونی با حضور شهردار و واحد زیباسازی، روی طرح های ارسالی اظهار نظر و بعد از تصویب، قراردادی با مجری طرح امضاء می شود.

این کارشناس طراحی شهری تصریح کرد: برای میدان های مهم، طرح پیشنهادی در صحن شورای شهر هم مطرح می شود ولی نهایتاً این شهردار است که تصمیم نهایی را می گیرد.

استفاده از یک تیم هنری

وی افزود: طرح چه انتزاعی و چه رئال باید با اسم و موضوع میدان هم‌خوانی و قرابت معنایی داشته باشد.

جان بیگلو تأکید کرد: ولی تشخیص این که چه طرحی این مفهوم را القاء می کند باید توسط یک تیم هنری باشد یعنی افرادی نظر دهند که یا هنرمند بوده و یا با نقادی آثار هنری آشنا هستند، یک مهندس عمران یا یک معمار نباید در این زمینه اظهار نظر کند.

وی تصریح کرد: در شهرهای دیگر کشور هم میدان مادر داریم، مثلاً در محله میرداماد تهران طرحی گویا و البته انتزاعی وجود دارد که می توان از این نمادها اقتباس کرد.

طرح چه انتزاعی و چه رئال باید با اسم و موضوع میدان هم‌خوانی و قرابت معنایی داشته باشد

طبق گفته رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شورای اسلامی شهر گرگان تسریع در روند پیگیری تندیس میدان از شهرداری درخواست شده است، بنابراین برای دانستن این که برنامه شهرداری در این زمینه چیست با مسئول زیباسازی شهرداری گرگان، گفتگو کردیم، روزبه کریمی به خبرنگار مهر گفت: مجسمه میدان مادر در زمان شهردار قبلی بدون اطلاع واحد زیباسازی، برداشته شد.

وی افزود: از همان زمان به هنرمندان اعلام کردیم تا طرح های خود را در این خصوص ارائه دهند اما تمامی طرح ها تکراری بود.

فراخوان عمومی کوتاه مدت

کریمی تصریح کرد: در زمان حاضر یک زمان کوتاه مدت به پیمانکاران و مجسمه سازان استانی و کشوری که می شناختیم داده شده تا طرحی مناسب برای میدان مادر ارائه دهند.

وی ادامه داد: لزومی ندارد که این طرح صرفاً خانمی با یک بچه باشد بلکه می توان از تندیسی با طرح و ایده جدید بهره گرفت تا مفهوم مادر را القا کند.

کریمی گفت: با اطلاع رسانی به هرکسی که در این زمینه می شناختیم امیدواریم ظرف چند روز آینده این امر اتفاق بیفتد و اگر به نتیجه نرسیدیم یک فراخوان عمومی کوتاه مدت خواهیم گذاشت تا در فصل تابستان این کار به سرانجام برسد.

وی با بیان این که در اکثر میدان های شهر مشکل وجود دارد، اظهار کرد: نمونه آن میدان شهدا است که باید از یک طرح و نماد مناسب برخوردار باشد.

مادر کلمه مقدسی است که ارج نهادن به مقام والای او باید در هر سطح از جامعه اتفاق بیفتد؛ یکی از کمترین کارها که می توان برای این مقام انجام داد ساخت یادمانی است که بتواند مفهوم مادر را تداعی کند.

اکنون بعد از گذشتن از یک سال از بی نمادی میدان مادر گرگان مسئولان شهری علاوه بر این که باید به کار ساخت تندیسی در این زمینه سرعت دهند همچنین باید با دقت بیشتری کار انجام شود تا تجربه تلخ قبلی تکرار نشود.

انتهاي پيام/