1396-02-06 17:59
1534
0
38271
فراز و نشیب مرمت یک اثر تاریخی؛

اثر ۸۰۰ ساله در معرض تخریب/ پل تاریخی آق قلا نیازمند اعتبار است

پس از گذشت ۶ سال از وارد شدن آسیب و بر روی کاغذ ماندن توافق‌ها، حالا مسئولان خبر از احیای پل تاریخی آق‌قلا می‌دهند و مردم چشم‌انتظار تحقق وعده‌ها هستند.

به گزارش گلستان ما به نقل از مهر، پل تاریخی آق‌قلا که تنها پل دارای تزئینات آجری در ایران است با حدود ۸۰۰ سال قدمت، به شماره ۹۱۹ در فهرست آثار ملی به ثبت تاریخی رسیده و به گفته کارشناسان تنها پل شاخص و تاریخی در شمال کشور است.
پس از سیل سال ۱۳۹۰ در آق‌قلا و کشف یک دهنه چشمه جدید در ضلع جنوبی، پل آق‌قلا وارد مرحله جدیدی شد و اماواگرها برای احیاء و مرمت آن آغاز شد.

در سال ۱۳۹۲ کاوش‌های باستان‌شناسی در ضلع جنوبی پل به پایان رسید و توافق‌های بسیاری برای آغاز عملیات مرمت و احیاء این اثر تاریخی انجام شد اما این توافق‌ها روی کاغذ ماند و پروژه مرمت، به احداث دیوار حفاظتی موقت برای چشمه پنجم پل خلاصه شد.

تنها یک سال از احداث دیوار حفاظتی گذشته بود که ۲۰ فروردین‌ماه امسال بخشی از دیوار حفاظتی موقت فروریخت و همین ریزش باعث آسیب رسیدن به این اثر تاریخی شد.

عملیات مرمت هفته جاری آغاز می‌شود

هم‌اکنون درحالی‌که مدیریت شهری و شهروندان آق‌قلا امیدی به تحقق وعده‌ها ندارند، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گلستان از آغاز عملیات مرمت این پل در هفته جاری خبر داد و به خبرنگار مهر گفت: سال گذشته اعتبارات ماده ۱۸۰ از سوی سازمان مدیریت برنامه‌ریزی برای مرمت پل تاریخی آق‌قلا اختصاص پیدا نکرد.

ابراهیم کریمی افزود: با پیگیری‌های انجام‌شده از محل اعتبارات ملی سازمان میراث فرهنگی کشور امسال ۲۰۰ میلیون تومان اعتبار به این پل اختصاص‌یافته است.

وی ادامه داد: با توجه به‌ضرورت مرمت با جابه‌جایی اعتبارات در میراث فرهنگی استان، اعتبار مرمت این اثر تاریخی را به ۳۹۰ میلیون تومان رسانده‌ایم.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان گلستان اضافه کرد: همچنین شهرداری آق‌قلا تقبل کرده ۱۶۰ میلیون تومان برای مرمت پل تخصیص دهد که امیدواریم با این اعتبار ۵۰۰ میلیون تومانی عملیات مرمت و احیاء پل در هفته جاری آغاز شود.

وی تصریح کرد: هم‌اکنون این پروژه در مرحله برگزاری مناقصه است و امیدواریم به‌زودی وارد فاز اجرایی شود.

کریمی با یادآوری اینکه مرمت کامل این پل بر اساس مطالعات انجام‌شده در سال ۱۳۹۳ انجام می‌شود، خاطرنشان کرد: ریزش دیوار حفاظتی آسیبی به بدنه پل وارد نکرده است اما طبیعی است وقتی اعتبارات تخصیص نیابد و اثر تاریخی مرمت نشود، می‌توان پیش‌بینی کرد که جریان آب و روان آب‌ها پل تاریخی را تهدید می‌کند و هرلحظه ممکن است آسیب جدی به این پل وارد شود.

مجبور به مطالعه بودیم

کریمی در گفتگوی خود به جزییات مطالعات انجام‌شده برای مرمت و احیاء اشاره‌ای نکرد. برای اطلاع از جزییات این طرح به سراغ حمید عمرانی رکاوندی که از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۴ معاون میراث فرهنگی و کارشناس مسئول حفظ و احیاء بناهای تاریخی استان گلستان بود رفتیم و وی دراین‌باره به خبرنگار مهر گفت: براثر جاری شدن سیل سال ۱۳۹۰ و نشست خاک، بدنه جنوبی پل دچار ترک شد.

می‌توانستیم از ترک عمقی چشم‌پوشی کنیم و با کمترین هزینه پروژه را پایان‌یافته اعلام کنیم اما می‌خواستیم کارشناسی شده کار انجام شودوی با تأکید بر لزوم انجام مطالعات برای پل، افزود: اگر در آن سال پل تاریخی آق‌قلا را به همین شکل رها کرده و یا مرمت می‌کردیم ممکن بود در فرصت دیگری پل از بین رفته یا به‌صورت کامل نشست کند.

این کارشناس ارشد باستان‌شناسی ادامه داد: در آن سال نشست‌های مختلفی با مسئولان استان و شهرستان برگزار شد و چاره‌ای جز مشخص شدن دلایل ترک در پل وجود نداشت.

عمرانی رکاوندی اضافه کرد: در آن شرایط اضطراری راه دیگری جز انجام کاوش‌های باستان‌شناسی وجود نداشت ازاین‌رو از پژوهشکده باستان‌شناسی کمک خواستیم.

وی تصریح کرد: گمانه‌زنی‌ها مشخص کرد، ترک تا عمق پایین‌تر ادامه دارد و اگر مرمت اصولی انجام نشود ممکن است در فرصت دیگر آسیب جدی به پل وارد شود.

می‌توانستیم چشم‌پوشی کنیم

وی خاطرنشان کرد: آن زمان می‌توانستیم از اتفاق پیش‌آمده (ترک عمقی) چشم‌پوشی کنیم و با کمترین هزینه و ریختن خاک، پروژه را پایان‌یافته اعلام کنیم اما می‌خواستیم کارشناسی شده کار انجام شود.

معاون سابق میراث فرهنگی گلستان بیان کرد: مطالعات و گمانه‌زنی‌ها انجام شد و مشخص شد به دلیل مرمت‌های غیراصولی در دهه‌های ۶۰ تا ۷۰ و همگن نبودن مصالح با سازه و همچنین کیفیت پایین مواد، ترک ایجادشده است.

این کارشناس ارشد باستان‌شناسی یادآور شد: هنگام حفاری، پایه‌های جدیدی پیدا شد که قدیمی‌تر از دوره خود پل بوده و به‌جای مرمت روی آن پوشانده شده بود.

وی اظهار کرد: در ادامه فعالیت حفاری، حجم عظیمی از سفال و یک توپ جنگی از زیرخاک بیرون آمد و تعداد دهانه‌های پل از چهار دهنه به پنج دهنه رسید.

احتمال وجود چشمه دیگر در ضلع شمالی

به گفته عمرانی رکاوندی به‌احتمال‌قوی در ضلع شمالی پل چشمه دیگری در خاک مدفون است و اگر حفاری و مرمت آن‌هم انجام شود به زیبایی‌های پل افزوده‌شده و کارکرد اصلی پل برای ما شناخته می‌شود.

وی با یادآوری اینکه در سال ۹۱ کار مطالعات به‌طور کامل انجام شد، گفت: در سال ۱۳۹۲ قرارداد انجام مطالعات آسیب‌شناسی و احیاء پل بسته شد و باید وارد فاز اجرا می‌شدیم.

مردم ببینند میراث فرهنگی کارش را شروع کرده امیدوار می‌شوند و می‌توانیم به انجام همکاری شهروندان در اجرای این پروژه امید داشته باشیم

وی افزود: برای اجرای فاز اول احیاء و مرمت درخواست ۵۰۰ میلیون تومان اعتبار دادیم و سفارش آجر از اصفهان و مشهد هم داده شد اما همه کارها بر روی کاغذ ماند.

وی ادامه داد: سال ۹۲ و ۹۳ جابه‌جایی دولت‌ها و سال ۹۴ هم جابه‌جایی مدیرکل استان، اتفاق افتاد و هرچند مهندس کریمی (مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گلستان) تلاش کرد ۸۰۰ میلیون تومان اعتبار مصوب احیاء پل تخصیص یابد این مهم انجام نشد.

عمرانی رکاوندی اضافه کرد: استان بودجه جاری نداشت و اعتبارات ملی هم نرسید و تنها راه چاره ایجاد دیوار حفاظتی و پل موقت بود تا مردم بتوانند از این‌سوی گرگان رود به آن سمت دیگر بروند که البته این دیوار در حفاظت از اثر بسیار مؤثر بود.

احیاء پل دغدغه مردم نبود

وی یادآور شد: در آن سال دو شیوه اجرای احیاء و مرمت مطرح شد، در شیوه نخست در دهنه پنجم هم تاق و قوس‌های دوره صفویه را احیاء می‌کردیم و در شیوه دوم دهنه پنجم سایت موزه می‌شد و با احداث پل جدید که تنها پیاده‌رو بوده و مردم می‌توانستند تردد کنند، کار مرمت آغاز می‌شد.

به گفته عمرانی رکاوندی این دو طرح کارشناسی شده موافقان و مخالفانی داشت اما خواسته اصلی مردم آق‌قلا داشتن پل برای رفت‌وآمد بود و دغدغه احیاء پل را نداشتند.

وی تصریح کرد: معماری پل تاریخی آق‌قلا در شمال کشور بی‌نظیر است و احیاء پل می‌تواند فرصت مناسبی برای گردشگری آق‌قلا باشد اما نه اعتباری تخصیص یافت و نه شهرداری و مردم برای آزادسازی حریم ۱۰۰ متری این اثر تاریخی تلاش کردند.

انتقاد مدیریت شهری از متولی پل

درحالی‌که عمرانی رکاوندی معتقد است باید کاوش‌های باستان‌شناسی در پل انجام می‌شد اما شهردار آق‌قلا به‌صراحت اعلام می‌کند، نباید کاوش در پل انجام می‌شد و میراث فرهنگی به‌عنوان متولی باید ورود دقیق‌تری به این موضوع می‌داشت.

عبدالرشید قرنجیک، شهردار آق‌قلا در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: انجام کاوش در آن سال ضرورت نداشت آن زمان هم  گفتیم اما میراث فرهنگی به‌عنوان متولی اثر اعتنایی نکرد.

وی افزود: اگر حفاری و مرمت هم‌زمان آغاز می‌شد ما گلایه‌ای نداشتیم اما نسبت به تأخیر انجام‌شده در مرمت پل معترض هستیم.

شهردار آق‌قلا ادامه داد: میراث فرهنگی به‌عنوان متولی پل اعلام می‌کند برای اتمام مرمت و احیاء به یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان اعتبار نیاز دارد.

وی اضافه کرد: شهرداری و مدیریت شهری آق‌قلا همیشه پای‌کار بوده است در زمان حفاری و حتی ریزش دیوار حفاظتی موقت (در روزهای اخیر) امکانات عمرانی شهرداری در اختیار میراث فرهنگی بوده است اما تأخیر به وجود آمده در مرمت و احیاء مردم را ناامید کرد است.

قرنجیک تصریح کرد: مردم انتظار دارند تجهیز کارگاه انجام شود و میراث فرهنگی به‌عنوان متولی فعالیتش را آغاز کند.

وی خاطرنشان کرد: اگر مردم ببینند میراث فرهنگی کارش را شروع کرده امیدوار می‌شوند و ما هم می‌توانیم به انجام همکاری شهروندان در تملک دو بنای واقع‌شده در حریم پل و تخصیص اعتبار ۱۵۰ میلیون تومانی شهرداری به این پروژه امید داشته باشیم.

به نظر می‌رسد تخصیص نیافتن اعتبارات لازم برای مرمت و احیاء پل تاریخی آق‌قلا شهروندان و مدیریت شهری را ناامید کرده و تنها راه نجات این اثر معماری دوره صفوی در آق‌قلا آغاز عملیات مرمت توسط متولی است.

انتهای پیام/

نظرات

دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبرگزاری گلستان ما در وب سایت منتشر خواهد شد

پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد

© کپی بخش یا کل هر کدام از مطالب گلستان ما با ذکر منبع امکان پذیر است.