به گزارش خبرنگار  سرویس اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «گلستان ما»؛ بخش کشاورزی در همه جای دنیا به‌عنوان یکی از پیشران‌های اقتصادی شناخته می‌شود و گلستان با تولید محصولات کشاورزی اساسی توانسته کشور را در برابر تحریم‌های ظالمانه بین‌المللی محافظت کند.

 بااین‌وجود کشاورزان در گلستان با فقدان برخی از حمایت‌ها دولت روبه‌رو هستند و این مسئله باعث شده که ۳۴ درصد اشتغال استان گلستان که در این بخش شکل‌گرفته در طول سال با تلاطم‌های زیادی روبه‌رو باشد به‌طوری‌که این استان را در رتبه نخست اشتغال ناقص کشور قرار دهد.

 به‌طورکلی می‌توانیم بگوییم که موانع زیادی دست‌به‌دست هم داده تا کشاورز گلستانی نتواند به سطح رفاه و آسایش برسند و لذا با وجود این مواهب طبیعی سرانه درآمد گلستان چنگی به دل نمی‌زند.

 کشاورزی گلستان با کسب رتبه ششمین در خرید تضمینی گندم از کشاورزان امسال در شوک فرورفت و این در حالی بود که بر اساس گزارش وزارت جهاد کشاورزی سه استان با خریداری بیش از یک میلیون تُن گندم، بیشترین میزان خرید این محصول را داشتند که به ترتیب شامل استان‌های خوزستان با ۱۷ درصد، کردستان با ۱۱ درصد و فارس با ۱۰ درصد از کل گندم‌های خریداری شده است.

 بر اساس این گزارش، در چهار استان دیگر نیز بین نیم تا یک میلیون تُن گندم خریداری شده است که به ترتیب شامل استان‌های کرمانشاه با هشت درصد، آذربایجان غربی با ۶.۵ درصد، گلستان با ۵.۵ درصد و لرستان با پنج درصد از کل گندم‌های خریداری شده است.

 یکی از دلایل افت محصولات کشاورزی شاید بتوانیم به اقتصاد ضعیف کشاورزان استان و عدم استفاده از کود و نهادهایی مثل سم به دلیل گرانی اشاره کرد.

 نهاده‌های کشاورزی در حدود سه سال گذشته افزایش قیمت داشته و گرچه قیمت محصولات تضمینی نیز به بیش از دوبرابر افزایش‌یافته است؛ ولی چرخ معیشت کشاورزان در تلاطم تورم خوب نمی‌چرخد و این مسئله باعث شده که کشاورزان سهم کمتری از نهاده‌ها داشته باشند.

 از سویی دیگر کشاورزان گلستانی بارها گزارش دادند که در زمان کشت محصول از سویی جهاد کشاورزی حواله‌ها به‌موقع صادر نمی‌شود و این مسئله باعث شده که برخی از آنها قید حمایت‌های دولتی را بزنند.

 کشاورزان باید به‌ازای هر هکتار اراضی حدود ۲۰۰ کیلوگرم کود ازتهٰ، ۱۰۰ کیلوگرم کود فسفاته و ۱۰۰ کیلوگرم نیز کود پتاسه استفاده کنند تا عملکرد محصول مناسب باشد؛ اما هم اینک بیشتر بهره‌برداران تنها به استفاده از کود ازته قناعت می‌کنند.

 گفته می‌شود افت عملکرد محصولات زراعی به‌ویژه گندم و جو در سال گذشته نیز به علت کاهش استفاده از انواع کودهای شیمیایی بوده است.

 آنچه مسلم است گرانی نهاده‌ها مصرف کود شیمیایی در کشتزارهای استان کاهش داد و در زراعتی مثل گندم می‌توانیم بگوییم که این وضعیت موجب کاهش بیش از ۳۰ درصدی تولید محصولات کشاورزی شده است.

 نبود خرید تضمینی محصولات کشاورزی از دلایلی است که کشاورزان گلستانی را در زمان کاشت با بحران مالی روبه‌رو کرده است.

 نبود ضمانت اجرایی کافی، عامل اصلی عدم اجرای قانون تضمین خرید محصولات کشاورزی توسط دولت‌ها است.

 از سویی دیگر برای خاتمه‌یافتن تأخیر دولت‌ها در اعلام قیمت تضمینی محصولات اساسی کشاورزی، قانون باید به‌گونه‌ای اصلاح شود که حداقل قیمت تضمینی این محصولات، به‌صورت خودکار سالانه معادل نرخ تورم افزایش‌یافته و تا پایان شهریورماه اعلام شود.

 بر اساس تبصره دو قانون شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی، شرکت بازرگانی دولتی و سازمان مرکزی تعاون روستایی موظف‌اند نهایتاً ۲۴ ساعت پس از تحویل گندم، پول کشاورزان را بپردازند.

 در تبصره ۳ این قانون هم تأکید شده است که در صورت دیرکرد در پرداخت، باید پول کشاورز به همراه سود بر پایه‌بلند مدت محاسبه و پرداخت شود.

 تأخیر پرداخت مطالبات گندم‌کاران گلستانی امسال تا پایان شهریور طول کشید و این در حالی است قانون دولت را موظف کرده ۲۴ ساعت پس از تحویل گندم پول کشاورز را بپردازد.

 کم‌آبی حوزه کشاورزی از دیگر موضوعاتی است که فعالان این بخش را رنج می‌دهد؛ کاهش میزان بارندگی‌ها، افزایش دما، افزایش میزان تبخیر آب‌ها، روند کند اجرای سد نرماب و استفاده بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی به‌خصوص در بخش کشاورزی سنتی، گلستان را بعد از استان‌های اصفهان، ایلام، تهران، البرز، خوزستان، زنجان، قزوین، قم، کرمانشاه در ردیف استانی با تنش آبی شدید قرار داده است.

 آب‌بندان‌های غیرمجاز و حفر چاه‌های غیرمجاز، مهاجرت بی‌رویه به گلستان برای رسیدن به آب و اشتغال، ساخت‌وسازهای غیرمجاز در مناطق ییلاقی و استفاده بی‌رویه از آب‌های چشمه‌ها از دیگر عواملی است که طی سال‌های گذشته تیشه بر ریشه منابع آبی استان زده است.

 از سویی دیگر برخی کارشناسان کم‌آبی استان را نتیجه کشت بی‌رویه و غیراصولی برنج می‌دانند و از دلایل کمبود آب گلستان همواره مصارف بخش کشاورزی مطرح می‌شود و این نیازمند توسعه‌یافتن پروژه‌های دولت در حوزه اجرای طرح‌های گلخانه‌ای و شبکه آبیاری تحت‌فشار و نوین است.

 گلستان با وجود نامی برآمده از سرسبزی و طراوت، منابع آبی بسیار کمی دارد که دشواری در تأمین آب موردنیاز، ضرورت تغییر الگوی کشت و حرکت از کاشت محصولاتی با نیاز آبی بالا به سمت تولیداتی با وابستگی کمتر به آب را افزایش داده که در این میان اجرای طرح الگوی کشت، گامی بلند برای تحقق این هدف است که این مسیر نیز به‌کندی پیش می‌رود.

 بیمه کشاورزی از دیگر موضوعاتی است که باعث شده تولیدات کشاورزی که دست خوش حوادث و شرایط آب‌وهوایی است به سفره کشاورزان و روستائیان گره بخورد.

 در بخش بیمه محصولات کشاورزی گلایه‌های کشاورزان بسیار است، آنها میزان غرامت پرداختی را کافی نمی‌دانند و معتقدند بیمه یا خسارت‌ها را به‌موقع پرداخت نمی‌کند و یا هزینه‌هایی که پرداخت می‌کند بسیار جزئی است حتی بسیاری از مواقع جبران‌کننده هزینه داشت محصول هم نمی‌شود، از طرفی یکی از چالش‌های کشاورزان مقابله با آفات و امراض مختلف در مزارع است که بیمه برای آفات و بیماری‌ها هیچ‌گونه خسارتی پرداخت نمی‌کند همه این عوامل و بی‌مهری‌ها دست‌به‌دست هم داده تا از مجموع چهار میلیون کشاورز در کشور حدود یک و نیم‌میلیون نفر برای بیمه محصول خود اقدام کنند و مابقی عطای آن را به لقایش ببخشند و گلستان نیز از این شرایط مستثنا نیست.

 آمار بیمه محصولات کشاورزی در استانی مانند گلستان که اکثر مردم آن به کشاورزی مشغول‌اند و یکی از قطب‌های اصلی کشاورزی محسوب می‌شود چنگی به دل نمی‌زند و آمارها حاکی از استقبال بسیار ضعیف کشاورزان گلستانی از بیمه است تا جایی که برخی با وجود تجربه و علم به وقوع برخی حوادث و بلایای طبیعی انگیزه و رغبتی برای بیمه محصولات خود ندارند و لذا ضریب نفوذ بیمه در بخش کشاورزی استان کمتر از ۱۵ درصد است.

 آفت‌زدگی محصولات کشاورزی و طغیان آن یکی از موضوعاتی است که پاشنه آشیلی برای کشاورزی استان گلستان شده، از سویی دیگر سن کشاورزان روبه‌افزایش است و آنان قدرت ریسک برای استفاده از یافته‌های جدید علمی را ندارند.

 همواره در فصل‌های مختلف سال ما شاهد طغیان آفت‌ها هستیم، باتوجه‌به استمرار بارش پراکنده و افزایش رطوبت هوا در فروردین ابتدای سال بروز بیماری‌هایی از جمله پوسیدگی سفید ساقه کلزا و پوسیدگی قهوه‌ای درختان هسته‌دار در مزارع و باغات را شاهد بودیم.

 علف هرز از دیگر آفت‌های شایع در مزارع کلزا و گندم است که هر ساله می‌تواند به حدود ۲۵ درصد مزارع استان خسارت بزند و در سال گذشته از زمان شروع فصل کشت گندم تاکنون ۲۰ هزار هکتار از گندم‌زارهای استان به دلیل تغییرات آب‌وهوایی و رعایت‌نشدن تناوب کشت درگیر آفت سوسک سیاه شد.

 علاوه بر سوسک سیاه، آفت‌های کرم مفتولی و مگس جوانه خوار هم با پایان سرمای هوا برای گندم‌زارهای استان گلستان تهدید جدی محسوب می‌شود.

 گل جالیز از دیگر آفت‌های شایع مزارع کلزا گلستان است که نبود تناوب در کشت علت اصلی آن محسوب می‌شود که سال گذشته درگیری مزارع استان هفت هزار هکتار بود که امسال احتمال دارد این سطح به هشت هزار هکتار برسد.

 مگس مدیترانه‌ای یکی از مخرب‌ترین آفات حشرات جهان است که به دلیل پراکندگی وسیع آن در سراسر جهان، تکثیر بسیار سریع، توانایی آن برای تحمل آب‌وهوای سردتر نسبت به سایر گونه‌های مگس میوه‌های گرمسیری و طیف وسیعی از میزبانان، در بین گونه‌های مهم اقتصادی مگس میوه، رتبه اول را دارد.

 در نیمه اول تیرماه جمعیت زیادی از مگس‌های مدیترانه‌ای به باغ‌های گلستان هجوم می‌آورند و باید برای این آفات فکری شود .

 عدم تکمیل میدان تر و بار در سطح استان گلستان و کمبود صنایع تبدیلی نیز باعث شده که پس از هفت‌خان رستم در کاشت و داشت محصولات کشاورزی و باغی سود دسترنج کشاورزان به جیب دلالان بروند و این مهم نیازمند همت بیشتر از سوی دولت برای ایجاد صنایع تبدیلی است.

 البته مشکلات کشاورزان در این مجال نیست که در یک گزارش بتوانیم به آن بپردازیم؛ ولی چیزی که حائز اهمیت است باید چتر حمایت دولت بر سر کشاورزان به‌ویژه در استانی مثل گلستان گسترده‌تر شود وگرنه اراضی کشاورزی استان دست خوش تغییر کاربری خواهد شد و جوانان استقبالی برای‌آنکه شغل نیاکان خود را ادامه دهند نخواهند کرد.

 انتهای خبر/