به گزارش گلستان ما ، مقاله ورزش و بلوغ توسط لیلا کارکن کارشناس تربیت بدنی و دبیر ورزش در شهرستان گنبد تهیه و برای ما ارسال شده است ، که شما را به خواندن این مقاله دعوت می نماییم . 

چکیده

هدف از این تحقیق، بررسی نقش ورزش در دوره بلوغ می باشد. در این تحقیق از روش مروری برای گرد آوری اطلاعات استفاده شده است. برای جمع آوری اطلاعات از  مقالات ، پایان نامه ها، مجلات، کتاب ها و اینترنت استفاده شد. نتایج نشان داد که ورزش برای تندرستی و شادابی جسمی و روانی افراد بخصوص نوجوانان بسیار مؤثر و ضروری است و از جمله عوامل مهم در پیشرفت و توسعه در هر مقطع سنی می باشد.  بسیاری از مسائل روانی نوجوانان در این سنین از قبیل رفتارهای تند و پرخاشگرانه، گوشه گیری و اعتماد به نفس پایین را می توان به وسیله شرکت در ورزش های گروهی و فردی کاهش داد.

همچنین يكي از راهكارهايي كه با استفاده از آن مي‌توان هم بلوغ زودرس نوجوانان را به تاخير انداخت و هم از حس انزواطلبي آنها جلوگيري كرد، عضويت آنان  در گروه‌هاي ورزشي است. احساس شادماني و نشاطي كه در محيط ورزشي وجود دارد باعث خود كنترلي نوجوانان از لحاظ جسماني و رواني شده و به آنها كمك مي‌كند كه خلاء ميان بلوغ جسماني و بلوغ اجتماعي را پر كنند. فعالیت بدنی  میتواند به عنوان ابزاری مکمل، مفید و موثر برای پرورش افرادی سالم ، فعال و متعادل از نظر جسمی و روانی در گذر از دوره بلوغ به کار رود.

مقدمه

نوجوانی، بلوغ و جوانی دوران حساس زندگی هر فرد هستند. دوران نوجوانی زمانی است که تغییرات ظاهری و درونی با هم همراه می شوند تا کمال فرا رسد. در این دوران نه تنها رشد جسمانی آهنگی سریع دارد بلکه تکامل احساسات، روابط اجتماعی و منطقی نیز حرکتی تند و رو به جلو دارند. بلوغ، دوران شناخت خود و پدیده های پیرامون خود است و شناخت یعنی تولد و زندگی دوباره. جوانی دوران تجارب سبز است. سبز سمبول طراوت، تازگی، روییدن و بهار است. سرما را از خاطره ها می زداید و خورشید را باهمه لطفش به یاد می آورد.

بی شک سلامت جسمی، روحی و روانی در این مقاطع زندگی اساس احساسات زیبا و تجربیات موفق است. نوجوان بلوغ را تجربه می کند و تنها با دانش از وقایع این دوران است که او می تواند به خوبی از تغییرات روحی و جسمی خود استقبال کند و از آن یک فرصت در جهت رشد مهیا کند. جوان خود را در میان انبوهی از نیازهای جدید و احساسات نو می بیند، تغییراتی که به خودی خود ذاتی مقدس دارد و هدفش آماده سازی انسان برای برعهده گرفتن مسئولیتهای زندگی اجتماعی و خانوادگی است.

این تغییرات دنیای جدیدی از تواناییها را به روی جوان می گشاید و در مقابل مسئولیتهای گوناگون فردی، خانوادگی، اجتماعی و از همه مهمتر مسئولیت در مقابل خود و خدای خود را پدید می آورد. سلامت روح و جسم، کلید برخورد صحیح با این تغییرات بالقوه مثبت است. جوان باید بداند که چه مسائلی روح و جسمش را تهدید می کند. او باید بداند که در مقابل تواناییهایی که خداوند به او اعطا نموده، چه مسئولیتهایی دارد. او باید روشهای حفظ سلامت خود را بشناسد و با آگاهی بر تهدیدات بیرونی مقابله کند و درعین حال از جوانی خود لذت برده و آنرا در خدمت ارتقاء خود و جامعه بکار گیرد(4). 

یکی از کار آمدترین روشهای حفظ سلامت ورزش است. ورزش برای تندرستی و شادابی جسمی و روانی افراد بخصوص نوجوانان بسیار مؤثر و ضروری است. شاید بتوان گفت که ورزش یک راه بسیار مناسب برای مبارزه با سستی و تنبلی است. از طرفی دوران بلوغ مرحله جهش رشد است. به این جهت دختران و پسران نوجوانی که ورزش و فعالیت بدنی بخش مهمی از برنامه و فعالیت های روزانه یا هفتگی آن ها را تشکیل می دهد از لحاظ بدنی، تناسب اندام و آمادگی جسمی در سطح بالاتری قرار دارند. بسیاری از مسائل روانی نوجوانان در این سنین از قبیل رفتارهای تند و پرخاشگرانه، کم رویی، گوشه گیری و اعتماد به نفس پایین را می توان به وسیله شرکت در ورزش های گروهی و فردی کاهش داد. 

ورزش مناسب سبب می شود که نوجوان در برابر مشکلات زندگی صبر و تحمل بیشتری داشته باشد. اگر نوجوانان به طور منظم شروع به تمرینات بدنی کنند و در واقع به ورزش کردن عادت کنند، در میانسالی گرفتار بسیاری از بیماریها از جمله دردهای ناشی از ضعف عضلانی و پوکی استخوان نخواهند شد.(8) 

تغییرات روانی در دوران بلوغ

بلوغ در لغت به معنی کامل شدن و به حد کمال رسیدن است. سن شروع بلوغ در نوجوان معمولاً ۱۰ – ۱۴ سالگی است. در این دوران تغییرات جسمی و روانی آنچنان سریع و همه جانبه است که نوجوان را گاه دچار تشویش و نگرانی کرده و تصمیم گیری ها را برایش مشکل می سازد و گاهی موجب بروز مشکلاتی در برخورد وی با خانواده و مردم می شود.

رشد به افزایش اندازه ی بدن از تمام لحاظ گفته می شود و بلوغ به میزان و زمان رشد به سمت مرحله تکامل دلالت می کند(3). در کنار تغییرات جسمی که  به علّت اثر هورمون های  جنسی آزاد شده  از غدد جنسی بوجود می آیند، تغییرات روحی دوران بلوغ ممکن است به اشکال تمایل به گوشه نشینی، احساس دلتنگی و خستگی، ناسازگاری، مخالفت های اجتماعی و... تظاهر کند(3).

جلوگیری از بلوغ زود هنگام با ورزش

نتایج  ‌به دست آمده از تحقیقات حاکی از آنست که  متاسفانه 6 درصد از كودكان در سنين مدرسه چاق مي‌شوند و بر اساس آمار، بعضي از دختران در سن 7 سالگي بالغ مي‌شوند كه اين بلوغ زودرس موجب كوتاهي قد در نوجوانان دختر مي‌شود.  درمورد تغييرات سن بلوغ از بعد رواني نیز دختري كه در حدود سن 7 تا 9 سالگي به بلوغ جسماني مي‌رسد تا زماني كه به بلوغ اجتماعي برسد با يك خلاء زماني پنج شش ساله مواجه بوده و در معرض مشكلاتي مثل پرخاشگري،‌ انزواطلبي و حس استقلال طلبي قرار مي‌گيرد.

يكي از راهكارهايي كه با استفاده از آن مي‌توان هم بلوغ زودرس نوجوانان را به تاخير انداخت و هم از حس انزواطلبي آنها جلوگيري كرد؛ عضويت نوجوانان در گروه‌هاي ورزشي است. احساس شادماني و نشاطي كه در محيط ورزشي وجود دارد باعث خود كنترلي نوجوانان از لحاظ جسماني و رواني شده و به آنها كمك مي‌كند كه خلاء ميان بلوغ جسماني و بلوغ اجتماعي را پر كنند.

بايد به نوجوانان كمك كرد تا با مديريت بر خود بتوانند از مرحله گذار به جواني عبور كنند و همانطور كه متوليان تعليم و تربيت اصرار دارند اين مرحله با كمترين آسيب طي شود. نوجواناني كه به مرحله بلوغ مي‌رسند، دچار تغييرات و تحولاتي در بعد رواني و جسماني مي‌شوند. تغييرات جسماني مانند افزايش قد، بروز صفات ثانويه جنسي و تمايلاتي كه بوجود مي‌آيد بايد به شكلي صحيح مهار شوند(5). 

از لحاظ قد نتایج مطالعات انجام یافته بر روی افراد ورزشکار وغیر ورزشکار نشان داده است فعالیت بدنی  منظم و تمرین ورزشی اثر آشکاری بر میزان  رشد قدی در جوانان با تغذیه کافی ندارد وتوده بدنی بر خلاف قد تحت تاثیر فعالیت منظم بدنی وتمرین ورزشی است .فعالیت و ورزش با کاهش میزان چربی در هر دو جنس ومعمولا افزایش توده بدون چربی در پسران همراه می باشد .در دوران بلوغ مردان ورزشکار وغیر ورزشکار کاهش درمیزان چربی را نشان می دهد لیکن در ورزشکاران کاهش بیشتری دیده می شود.

این کاهش ناشی از بدست آوردن سریع توده بدون چربی است. بطوری که توده چربی دراین زمان سهم کمتری از توده بدن را تشکیل می دهد .با افزایش سن در دوران بلوغ، توده چربی در  زنان ورزشکار، همانند زنان غیر ورزشکار افزایش نمی یابد واین تفاوت بین آنان بیش ازشرایط مشابه مردان است .در بافت اسکلتی فعالیت منظم وتمرین ورزشی طی دوران کودکی وبلوغ با افزایش محتوای مواد معدنی استخوان همراه بوده است.

اما تاثیر استخوان سازی ناشی ازفعالیت بدنی معمولا خاص نقاطی از اسکلت بدن است که تحت فشارهای مکانیکی قرار می گیرند. همچنین اثرات سودمند فعالیتهایی که با تحمل توده بدن همراه است، بیشتر از آنهایی است که بدون تحمل توده بدن می باشد. بافت چربی ازطریق  ضخامت چین پوست اندازه گیری می شودکه تخمین ازبافت چربی زیر مخاطی است .

در دوران بلوغ چین های پوستی درمردان تغییر می کند برای مثال ضخامت چین های پوستی اندام ها (به جز تنه)معمولا کاهش می یابد .درمردان جوان فعالیت ۱۵ تا۲۰ کاهش بیشتری درضخامت چین هایی پوستی تنه نسبت به اندام ها ایجاد می کند درحالی که درشرایط مشابه در زنان جوان سبب توزیع مساوی چربی دراندامها و تنه می گردد . در دوران کودکی سلول های بافت چربی ابتدا به تدریج و سپس  با شروع ناگهانی بلوغ، به سرعت افزایش می یابد. دربالغین کاهش چربی به دنبال فعالیت بدنی تنها با کاهش اندازه ی سلولی چربی تخمینی به وقوع می پیوندد(7). 

بلوغ جنسی و فراگيري ورزش

تأثير تمرينات مكرر برروي فرايند بلوغ و تكامل در كودكان پيچيده بوده  و اثبات آن مشكل مي باشد. اين مسئله با رشد بيولوژيكي در توانايي رقابت در ورزشكاران مغايرت دارد. واژه« بلوغ» بايد از واژه« رشد»  تميز داده شود.  در حالي كه رشد بيشتر به تغييرات سايز اندام ها گفته مي شود، بلوغ یعنی حرکت به سوی کامل شدن و شامل درجات مختلف رشد جنسی می شود.

اگر چه بلوغ و رشد هر دو تحت تأثير كنترل ژنتيكي هستند، تأثيرات محيطي نيز حائز اهميت هستند از جمله تغذيه، درجه اجتماعي و بيماري.

تمرين بدني روي بلوغ جسمي ذاتي و طبيعي اثر گذار نيست، به طوري كه ميزان رشد ورزشكاران جوان با افراد غير ورزشكار برابر است. اگر چه ممكن است رشد قوي اين دو گروه( ورزشكار و غير ورزشكار) يكسان باشد ولي درصد چربي بدن كودكان ورزشكار از غير ورزشكار كمتر است.

يك مسئله مهم و بزرگ در دهه گذشته اين سوال بوده است كه آيا ورزش روي بلوغ جنسي تأثير گذار است يا خير؟ اين سوال با ارائه گزارش هايي از دختران ورزشكار ممتاز كه تأثير در قائدگي و بلوغ داشتند، جرقه زد. حتي يك رابطه ي مستقيم بين ماه هاي تمرينات ورزشي و ميزان عقب افتادگي قائدگي وجود داشت. اين مسئله به خصوص در دختران شناگر واضح بود.

اگر چه از نظر آماري رابطه وجود دارد اما يك رابطه هميشه بيانگر يك رابطه و ارتباط علت و معلولي نيست. براي مثال دو كودك دختر با شرايط مشابه هر دو در سن 8 سالگي در زمان هايي كه ساعت ژنتيكي آنها معين كرده بود شروع به تمرين  ورزشي كردند. يكي از 11 سالگي و ديگري در 13 سالگي قاعده شدند( يعني در زمان و ساعت ژنتيكي آنها) هر دو  نفر در سن قاعدگي در حد نرمال قرار داشتند، ولي ارتباط بين قاعدگي و ميزان تمرين ورزشي قابل مشاهده بود به طوري كه دختري كه ديرتر قاعده شده 5 سال تمرين ورزشي داشت، در حالي كه دختر ديگر 3 سال تمرين ورزشي كرده بود.

مسأله ديگر ارتباطي است كه مي توان بين دير شدن زمان قاعدگي و بلوغ نوعي ورزش انتخابي برقرار كرد در ورزش هايي مثل ژيمناستيك و دو و ميداني ويژگي هاي بدني( قدرت بدني) ارتباط مستقيم  با موفقيت دارد كه با خصوصيات ويژه ورزش ورزش مورد نظر مرتبط است. (7)

همچنین پيشرفت كودكان در اعمال حركتي و با نتيجه تكامل مهارت هاي ورزشي آنها تابع روش واحدي است. سي فلت هفت مهارت حركتي، بنيادي را براي تصميم گيري ميزان توانايي كودك براي اجراي كار مشخص، ارزيابي كرد. اين تحقيق سنيني را مشخص مي كند كه در آنها 60% پسران و دختران قادر به انجام كار هاي زير بوده اند.

پرتاب كردن، لگد زدن، دويدن، پريدن، گرفتن، آرزو كردن و جست و خيز كردن ولي لي كردن

آنها گزارش كردند اگر  چه كودكان پيش دبستاني قادرند بعضي از اين فعاليت ها  را انجام دهند اما كودكان مدارس ابتدايي اين فعاليت ها را بهتر و كامل تر  انجام  مي دهند و مي توانند اين مهارت هاي حركتي وجود دارد چرا كه كودكان نابينايي كه قادر به مشاهده و بازي كودكان ديگر نبودند هم چنين پيشرفت هاي حركتي را نشان دادند.

در دوران کودکی و پيش از بلوغ، ظرفيت انجام فعاليت‌های ورزشی در دختران و پسران به طور کامل با يکديگر قابل مقايسه است، اما با پيشرفت مراحل بلوغ، تغييرات و واگرايی چشم‌گيری میان دو جنس آشکار می شود. 

چه در دختران و چه در پسران، فعالیت‌های منظم ورزشی سبب دست‌يابی به حداکثر رشد ماهيچه ناشی از فرآيند بلوغ، افزايش توان هوازی و بي‌هوازی، افزايش توان کلی بدن، افزايش قدرت عضلانی و استقامت شده که همه اين موارد معيارهای مهمی برای افزايش راندمان فعاليت‌های فيزيکی محسوب مي ‌شود.  گسترش توانايی ها در پسران چشم‌گيرتر است، چون تجمع چربی بيشتر در بدن دختران طی بلوغ تا حدی سبب کاهش برخی توانایی‌های ورزشی می‌ شود.

 همچنین ورزش باعث تاثیرات ثابت در رشد و نمو استخوان می شود. فعالیت بدنی،خطر ابتلا به پوکی استخوان را با افزایش غلظت مواد معدنی کاهش می دهد.تحقیقات انجام شده در مورد 40 پسر بالغ که به مدت 30 دقیقه و سه بار در هفته به ورزش می پرداختند حاکی از آن بود که حجم استخوان کمر و پا و غلظت مواد معدنی در بدن آنها دو برابر کسانی است که تحرک کمتری داشتند(6،1).  

فعاليت‌های ورزشی شديد طی بلوغ و فقدان وزن‌گیری کافی، می ‌تواند با ايجاد اختلالات اندوکرين و نوراندوکرين، مهار غدد جنسی و اختلال در تخريب و بازسازی طبيعی استخوان‌ها، سبب ايجاد پيامدهايی مانند توقف رشد قدی، تاخير يا مهار بلوغ جنسی و نبود کفايت توده استخوانی شود که به طور مسلم، سلامت آتی فرد را به مخاطره می‌ اندازد. شواهد متقاعد کننده‌ای وجود دارد که اختلالات اندوکرين و نبود تعادل در متابوليسم استخوان‌ها در کودکان ورزشکار، به طور قابل توجهی با کمبودهای اساسی تغذيه‌ای ناشی از نياز افزوده شده بر اثر فعاليت‌های ورزشی در ارتباط است و با نوع فعاليت ورزشی ارتباطی ندارد(1).

يك تحقيق درباره ارتباط بلوغ و تمرين ورزشي در ورزش هاي رقابتي به این  نتيجه رسيده است كه ورزش يك فاكتور مهم است كه مي تواند تركيب بدني فرد را تحت تأثير قرار دهد، اما تاثیری در سایز، فیزیک و بلوغ و تکامل بیولوژیک ندارد(7).

اختلال رشد و تاخیر در بلوغ ورزشکاران نوجوان با جهش رشد قابل جبران است

 اطلاعات پيرامون اثر زيان بار تمرينات سنگين ورزشي بر رشد و بلوغ از تحقيق بر روي ژيمناست هايي به دست آمده است كه از فعاليت حرفه اي خداحافظي نموده و يا به دليل آسيب ورزشي، از اين رقابت ها کناره گیری کرده اند. در صورتي كه فعاليت هاي ورزشي تاثيري بر رشد و بلوغ نداشته باشد، قطع و يا ايجاد وقفه در فعاليت هاي ورزشي نيز نمي بايست تاثيري بر روند و سرعت رشد داشته باشد. البته اين امر هنوز به درستي مشخص نشده است.

جهش رشد به طور معمول با شرايط باليني مرتبط است كه در طي آن عامل موقتي كه موجب تاخير رشد شده است، مرتفع شده و پس از آن كودك به مسير رشد طبيعي خويش باز مي گردد. اين شرايط پس از هر نوع اختلال موقت رشد مي تواند بروز نمايد (نظير بعد از جبران سوء تغذيه، درمان با كورتون ها، اسيدوز متابولیک یا كليوي و يا پس از جايگزيني اوليه كمبود هورمون هاي رشد و يا كم كاري تيروئيد).

جهش رشد با افزايش رشد اسكلتي مشخص مي گردد. جهش رشد به دو شکل خفیف و آرام و یا سریع تقسیم می شود. در جهش رشد خفیف، جهش رشد در طولاني مدت پدید آمده و ممكن است رشد آرام و کندی حتی تا مراحل اوليه دوره ميانسالي مشاهده شود. در حالی که در جهش رشد سریع، سرعت رشد در دوره زمانی محدود تا چهار برابر حد معمول افزايش يابد(2).

نمونه هایی از جهش رشد در ورزشکاران

بس  و همكاران در سال 2000 ، 13 ژيمناست حرفه اي را براي مدت 12 ماه قبل و12 ماه پس از بازنشستگي آنان از مسابقات حرفه اي زير نظر گرفتند. بررسی ها نشانگر جهش رشد در اين ژيمناست ها طي دوره زماني كناره گيري از تمرينات ژيمناستيك مي باشد. پيدايش اين جهش رشد بر اساس سن كناره گيري از ورزش متغير است. تونز  و همكاران نيز در سال 1990 گزارش نمودند كه كاهشي در سرعت رشد ژيمناست ها طي دوره زماني نزديك و قبل از بلوغ مشاهده مي گردد كه با يك جهش رشدي در مرحله بلوغ توام مي گردد. لیندهولم  و همكاران در سال 1994 گزارش نمودند جهش رشد در طي دوره هاي زماني كاهش شدت تمرينات ورزشي در ژيمناست ها رخ مي دهد.

همچنين شواهد موجود بيانگر آنست كه رقصندگان باله در طي دوره هاي زماني كاهش شدت تمرينات ورزشي رشد و بلوغ را با سرعت بيشتر تجربه مي نمايند. وضعيت در اين ورزشكاران با غیر ورزشکاران متفاوت است. در حالي كه دختران معمولي از رده 2 درجه بندي بلوغ بر اساس بافت پستان در طي مدت حدود 2 سال به رده 4 اين درجه بندي مي رسند، رقصندگان باله وضعيت و روند مشابه فوق را تنها در طي مدت 4 ماه كه با كاهش يا توقف تمرينات ورزشي همراه بوده است، كسب مي نمايند. جهش رشد در ورزشكاران مرد و زن در مطالعات موردي گوناگون در دوره هاي زماني كاهش شدت تمرين ورزشي و يا ترك ميادين ورزشي گزارش شده است. اين مطالعات بر روي دو قلوها و سه قلوهاي همسان نيز نتايج مشابهي داشته است(2). 

عواقب تاخير در رشد و بلوغ استخواني

این که كاهش طول قد نهايي در يك ورزشكار مشكل آفرين می باشد يا خير، در نهايت توسط ذهنيت هر فرد از بدن خود تعيين مي گردد. ورزشكاران و والدين باید آگاه باشند كه انجام تمرينات ورزشي حرفه اي همراه با يك برنامه غذايي كه تامين كننده نياز بدن فرد به انرژي و مواد مغذی نباشد، ممكن است دستيابي به قد نهايي و مورد انتظار را در ورزشكار به خطر اندازد. مطلب مهم ديگري كه مي بايست در دختران ورزشكار در نظر گرفت آن است كه وضعيت فوق ممكن است به تاخير در آغاز عادات ماهيانه منجر شده و به اختلال در روند عادت ماهيانه و در نهايت آمنوره (قطع عادت ماهيانه) منجر شود. اين اختلال ها با تغييرات هورموني موجب عدم دستيابي به حداكثر توده و دانسيته بافت استخواني مي گردد(2).  

نیازهای تغذیه ای دوران بلوغ

با توجه به اینکه در مرحله بلوغ یک رشد سریع و ناگهانی رخ می دهد و نوجوان بعلّت سوخت و ساز بالای بدن نیاز زیادی به انرژی دارد(بطور متوسط ۲۸۰۰ کالری)، بنابراین تغذیه دوران بلوغ و دریافت مواد مغذی به میزان کافی جهت تأمین انرژی از اهمیّت ویژه ای برخوردار است. نوجوان در برنامه غذایی نیاز به گروه های غذایی از جمله پروتئین ها، ویتامین ها و املاح (به ویژه آهن، ید، کلسیم، روی) دارد. از علايم کمبود‌های تغذيه‌ای در نوجوان  ورزشکار می ‌توان به مواردی از قبیل خستگی، بي حالی، خواب‌آلودگی، تحريک پذيری، بی ‌اشتهايی و اختلالات بالينی مانند عفونت‌های مکرر، دهيدراتاسيون و صدمه به بافت‌های نرم اشاره کرد(1).

مهمترین نکات کاربردی در رعایت رژیم غذایی مناسب به این شرح می باشد: پروتئین به صورت حیوانی (تخم مرغ، گوشت، شیر و پنیر) و گیاهی (غلات و حبوبات) وجود دارد که مصرف روزانه ۴۵ – ۷۵ گرم برای نوجوان لازم است. انواع ویتامین ها و املاح معدنی که با مصرف سبزیجات، میوه جات تازه تأمین می شود. مصرف روزانه لبنیات و شیرتأکید شده است. صبحانه وعده غذایی بسیار مهمی برای نوجوان است. مصرف میان وعده مناسب در برنامه غذایی نوجوان لازم است. از تهیه مواد غذایی که ارزش غذایی ندارند مثل انواع چیپس، پفک، نوشابه های گازدار، شیرینی های خامه ای، مواد غذایی پر چرب و پر نمک که با سلامت نوجوان منافات دارد خودداری گردد(3).

روش تحقیق 

هدف از این تحقیق، بررسی نقش ورزش در دوره بلوغ بود. روش تحقيق در این موضوع به شیوه  مروری و بررسی می باشد. روش و ابزار جمع آوری اطلاعات، بررسی منابع کتابخانه ای و اینترنتی شامل کتب، مجلات، مقالات و تحقیقات سایر پژوهشگران بود. 

یافته ها و نتایج

با توجه به تحقیقات انجام شده یکی از کار آمدترین روشهای حفظ سلامت، ورزش است که برای تندرستی و شادابی جسمی و روانی افراد بخصوص نوجوانان بسیار مؤثر و ضروری است. ورزش وسیله ای جهت تأمین بهداشت و سلامت فردی، جسمی و اجتماعی می باشد. بسیاری از مسایل روحی نوجوانان از قبیل رفتارهای پرخاشگرانه، کمرویی، گوشه گیری، افسردگی و عدم اعتماد به نفس با ورزش بهبود می یابد.

تحرک جسمی باعث افزایش ظرفیت شخصیتی نوجوان می شود و تحمل او را در برابر مشکلات زندگی بیشتر می کند. فعالیت ورزشی در نوجوانی، فرد را از ابتلا به بیماری ها در میانسالی مصون می سازد. تمرینات  بدنی سبب قامتی استوار و بدنی ورزیده می شود و نوجوان ظاهری مناسب پیدا می کند و در سنین بالاتر از دردهای ناشی از ضعف عضلانی رنج نمی برد(3).

این یافته ها با نتایج بس و همکاران (2000)، تونز و همکاران(1990)و  لیندهولم و همكاران (1994) در مورد  تاثیر ورزش بر جهش رشدی در مرحله بلوغ مطابقت دارد. همچنین ورزش، خطر ابتلا به پوکی استخوان را با افزایش غلظت مواد معدنی کاهش می دهد.تحقیقات انجام شده در مورد 40 پسر بالغ که به مدت 30 دقیقه و سه بار در هفته به ورزش می پرداختند حاکی از آن بود که حجم استخوان کمر و پا و غلظت مواد معدنی در بدن آنها دو برابر کسانی است که تحرک کمتری داشتند(6). فعالیت بدنی  میتواند به عنوان ابزاری مکمل، مفید و موثر برای پرورش افرادی سالم ، فعال و متعادل از نظر جسمی و روانی در گذر از دوره بلوغ به کار رود.

منابع

1. شاکری، فرهاد. دوران قبل از بلوغ و ورزش های رقابتی.نشریه تربیت بدنی- رشد آموزش تربیت بدنی. بهار 1388- شماره 1.

2. لوییز،برک؛ ویکی دیکین.(1391). تغذیه ورزشی در گروههای ویژه. مترجم: محمد حضوری و سید علی کشاورز. تهران: انتشارات آییژ 

3. سایت اجتماعی رخ شاد www.rokhshad.com

4. شبکه بهداشت و درمان کلات    www.mums.ac.ir

5. ماهنامه شهرزاد www.shahrzadpress.com

6. Vahabsiami.blogfa.com

7. Abizsport.blogfa.com

8. www.aftabir.com 

لیلا کارکن - کارشناس تربیت بدنی و دبیر ورزش در شهرستان گنبد